ABD Başkanı Donald Trump’ın ithal otomobil ve otomobil parçalarına %25 gümrük vergisi getireceğini açıklamasının ardından Japonya Başbakanı perşembe günü alarm verdi.

Başbakan Shigeru Ishiba bir parlamento oturumu sırasında milletvekillerine “Uygun yanıtları değerlendirmemiz gerekiyor” dedi ve ekledi: “Tüm seçenekler masada olacak.”

Trump ile dönemin Başbakanı Shinzo Abe arasında Eylül 2019’da yapılan ikili bir anlaşmanın altını oyduğu düşünülen bu hamle Japonya için sürpriz oldu. Bu sınırlı ticaret anlaşması Japonya pazarını daha fazla Amerikan tarım ürününe açmıştı. Anlaşma, iki ülkenin “bu anlaşmaların ruhuna aykırı önlemler almaktan kaçınacağını” söylüyor.

Japon otomobil üreticileri duyuruya temkinli bir tepki verdi. Toyota, Subaru, Mazda ve Honda kısa açıklamalar yayınlayarak potansiyel etkiyi değerlendirdiklerini söyledi.

İthal otomobil ve kamyonlara halihazırda %2,5 ve %25 oranında gümrük vergisi uygulanıyor. Yeni tarifeler 3 Nisan’da yürürlüğe girdiğinde bu oranlar sırasıyla %27,5 ve %50’ye yükselecek. Yüzde 25’lik gümrük vergisi motor ve şanzıman gibi otomotiv parçaları için de geçerli olacak ve en geç 3 Mayıs’ta yürürlüğe girecek.

Japonya Baş Kabine Sekreteri Yoshimasa Hayashi, hükümetin muafiyetleri müzakere etme niyetinde olduğunu söyledi. Ekonomistler muafiyetlerin nasıl güvence altına alınabileceğinin net olmadığını, ancak birkaç seçenek olduğunu ifade ediyor.

Ekonomistlere göre Japonya’nın değerlendireceği seçenekler arasında gönüllü ihracat kısıtlamaları, doğal gaz, tahıl ve et gibi kalemlerde ithalatı artırma taahhüdü ve Rus doğal gazının ABD’den gelen doğal gazla değiştirilmesi yer alıyor. 2023 yılında Japonya’nın doğal gaz ithalatının %8,9’u Rusya’dan, %7,2’si ise ABD’den geliyordu.

Dai-ichi Life Research Institute kıdemli ekonomisti Koichi Fujishiro, “Japonya muhtemelen tüm bu seçeneklere bakıyor olacak,” dedi.

Güney Kore de benzer durumda

Güney Kore’nin de benzer şekilde muafiyet istemesi bekleniyor. Analistler, Güney Koreli otomobil üreticisi Hyundai Motor Group’un bu hafta başında  21 milyar dolarlık bir ABD yatırımı yapacağını açıklamasının, müzakere pozisyonuna yardımcı olacağını söyledi.

Samsung Securities’de kıdemli bir analist olan Esther Yim, “ABD ilke olarak tüm ithal otomobillere %25 gümrük vergisi uyguladı,” dedi ve ekledi: “Washington daha sonra her ülkeyle müzakere edebilir ve bence yatırım bir kaldıraç olarak kullanılabilir.”

Güney Kore Sanayi Bakanlığı, tarifeler yürürlüğe girdiğinde “önemli zorluklarla” karşılaşması beklenen ülkenin otomobil üreticilerine yardımcı olmak için nisan ayına kadar acil bir müdahale sözü verdi.

Yıllar içinde küresel otomobil üreticileri ticari sürtüşmelerden kaçınmak için yerel üretime yöneldi. Mitsubishi Araştırma Enstitüsü’ne göre, ABD’de satılan Japon otomobillerinin %60’ı ABD’de üretiliyor. Bu oran Kore otomobilleri için %40’a düşmektedir. Avrupalı markalar için bu oran %70’e kadar çıkıyor.

Japonya misilleme yapabilecek durumda değil

Ishiba tüm seçeneklerin masada olduğunda ısrar etse de, çok az analist Japonya’nın telafi edici önlemlere başvurmasını bekliyor, en azından bu noktada. Fujishiro, “Japonya’nın ABD gümrük vergilerine misilleme yaparak elde edeceği kazanç çok az olacaktır,” dedi.

Şubat ayında Trump ile yaptığı bir zirvede Ishiba, Japonya’nın ABD’deki en büyük yatırımcı ve önemli bir istihdam yaratıcısı olduğuna dikkat çekmiş ve Japon yatırım dengesini 2023 yılında 783,3 milyar dolardan 1 trilyon dolara çıkarmak için çalışacağına söz vermişti.

Japonya’nın ABD’ye en büyük ihracat kalemi olan otomobiller 6 trilyon yen (40 milyar dolar) değerinde olup 2024 yılında Japonya’nın toplam ihracatının %28’ini oluşturacak. Bu miktar Japonya’nın nominal gayrisafi yurtiçi hasılasının %1’ine denk geliyor.

Nomura Araştırma Enstitüsü’nden Takahide Kiuchi, %25 gümrük vergisinin Japonya’nın ABD’ye otomobil ihracatını %15 ila %20 oranında azaltacağını ve Japonya’nın GSYH’sini %0,2 oranında düşüreceğini tahmin ediyor.

Eğer Japon otomobil üreticileri buna üretimi ABD’ye kaydırarak yanıt vermeye çalışırsa, bu durum ülke içindeki istihdamı azaltacak ve uzun vadede ülke ekonomisinin içini boşaltacaktır.

Japonya Otomobil Üreticileri Birliği Başkanı Masanori Katayama geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, “Japonya’dan yapılan otomobil ihracatı, Japon otomobil üreticilerinin yerel üretimini tamamlamak ve ABD’nin her eyaletindeki otomobil bayileri aracılığıyla Amerikalı müşterilerin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için … cazip otomobillerden oluşan bir ürün yelpazesi sağlamak için gereklidir” dedi.

Katayama, ABD gümrük tarifesini uygulamaya koyduğunda, “önemli bir üretim ayarlaması olması bekleniyor. Japon otomobil endüstrisi sadece otomobil üreticilerinden oluşmuyor, aynı zamanda parça tedarikçileri ve 5.5 milyon kişiyi de kapsıyor” dedi.

Katayama, sektörün ve Japon hükümetinin harekete geçmek ve yerel tedarik zincirlerini sağlam tutmak için bir araya gelmesi gerektiği konusunda ısrar etti.

Tarifelerin Amerikan otomobil üreticilerine de zarar vermesi bekleniyor çünkü onlar da maliyetleri düşük tutmak ve otomobillerini pazarda rekabetçi kılmak için parça tedarik ediyor ve üretimi küresel bazda gerçekleştiriyor.

Nomura analisti Anindya Das, General Motors’un Meksika’daki fabrikalara olan bağımlılığı nedeniyle yıllık bazda faaliyet zararına düşebileceğini söyledi. Toyota’nın da faaliyet karında %30’luk bir düşüş görebileceğini sözlerine ekledi.

Toyota, Honda, Nissan ve diğerleri dahil olmak üzere ABD’de faaliyet gösteren uluslararası otomobil üreticilerini temsil eden bir endüstri grubu olan Autos Drive America’nın başkanı ve CEO’su Jennifer Safavian, “Bugün uygulanan tarifeler, ABD’de otomobil üretmeyi ve satmayı daha pahalı hale getirecek, sonuçta daha yüksek fiyatlara, tüketiciler için daha az seçeneğe ve ABD’de daha az üretim işine yol açacaktır” dedi.

Güney Kore’de mahkeme çarşamba günü bir alt mahkemenin kararını bozarak ana muhalefet partisi liderinin seçim yasasını ihlal etmekten suçlu olmadığına karar verdi; bu karar onanırsa bir sonraki başkanlık seçimlerinde aday olmasının önü açılmış olacak.

Savcılar kararı temyize götürebilir ve bu da davayı Güney Kore’nin en yüksek yargı organı olan Yüksek Mahkeme’ye taşıyabilir.

Kararın açıklanmasının ardından mahkeme dışında konuşan Lee Jae-myung, “doğru bir karar” olarak nitelendirdiği karar için mahkemeye teşekkür etti.

Lee’ye yöneltilen suçlamalar, 2021 yılında partisinin başkanlık ön seçimlerinde yarışırken, bir emlak geliştirme skandalının kilit isimlerinden biriyle tanışıklığı olmadığını iddia ettiği sözlerinden kaynaklanıyor. Söz konusu skandal, Lee’nin belediye başkanı olduğu Seongnam kentindeki bir yeniden geliştirme projesiyle ilgiliydi. Savcılar Lee’nin işadamı Kim Moon-ki ile olan ilişkisi hakkında yalan söyleyerek emlak anlaşmasındaki kendi suçunu gizlemeye çalıştığını iddia ediyor.

Mahkemenin kararının açıklanmasının hemen ardından iktidardaki Halk Gücü Partisi lideri Kweon Seong-dong kararı “üzüntü verici” olarak nitelendirdi ve Yüksek Mahkeme’yi davayı hızla karara bağlamaya çağırdı.

Eğitimli bir avukat ve deneyimli bir siyasetçi olan Lee, 2022 başkanlık seçimlerini Güney Kore’nin demokrasi tarihindeki en az farkla şimdi görevden alınan Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’a karşı kaybetmişti.

Lee’nin azılı rakibi olan Yoon, aralık ayında ayaklanmaya liderlik etmek suçlamasıyla görevden alınmasına ilişkin Anayasa Mahkemesi kararını bekliyor. Milletvekilleri, aralık ayı başında Güney Kore’yi muhalefetteki “devlet karşıtı güçlerden” korumak için gerekli olduğunu iddia ettiği sıkıyönetim ilan etme girişiminin ardından Yoon’un görevden alınması yönünde oy kullandı. Önlem Ulusal Meclis’te hızla reddedildi, ancak bu girişim aylar sonra hala devam eden bir siyasi krize yol açtı.

Anayasa Mahkemesi, Yoon’un davasına ilişkin duruşmaları geçen ayın sonlarında tamamladı ve resmi bir tarih açıklanmamasına rağmen kararını birkaç gün içinde vermesi bekleniyor. Mahkeme Yoon’u suçsuz bulursa, derhal görevine iade edilecek. Suçlu bulunması halinde ise 60 gün içinde erken seçime gidilecek.

Anket şirketi Gallup Korea tarafından geçen hafta açıklanan veriler, Lee’nin bir sonraki başkanlık seçimlerinde yarışabilecek adaylar arasında önde gelen seçenek olduğunu gösterdi. Lee, %36’lık destek oranıyla 2 numaralı muhtemel aday olan muhafazakar Çalışma Bakanı Kim Moon-soo’nun çok önünde yer aldı.

Yoon’un azil gecikmesi: Hukuki titizlik mi? Siyasi çıkmaz mı?

Pekin, gelişmiş çiplerin kullanımı için, sıkı bir şekilde uygulanması halinde Çinli şirketlerin ülkede Nvidia’nın en çok satan işlemcilerini satın almasını engelleyecek enerji verimliliği kuralları getirdi.

Financial Times tarafından incelenen ve analiz edilen belgelere göre, Çin’in en üst düzey ekonomi planlayıcısı olan Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC), Çinli gruplara yeni veri merkezlerinde ve mevcut tesislerin genişletilmesinde sıkı gereklilikleri karşılayan çipler kullanmalarını tavsiye ediyor.

Belgelere göre, Nvidia’nın üst sınıf grafik işlem birimlerinden daha az güçlü olan ancak Washington’un ihracat kontrollerini karşılamak üzere uyarlanmış H20 çipi şu anda komisyonun yeni kurallarını karşılayamıyor.

Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kişi, Financial Times’a, Çinli düzenleyici kurumun birkaç aydır Alibaba, ByteDance ve Tencent gibi ülkenin teknoloji devlerini H20 çipleri satın almaktan sessizce vazgeçirdiğini söyledi.

Bu kişiler, kuralların sıkı bir şekilde uygulanmadığını ve güçlü talep görmeye devam eden H20 çiplerinin Çin’deki satışlarını henüz etkilemediğini de sözlerine ekledi.

Ancak komisyon yasağı daha sıkı bir şekilde uygulamaya karar verirse, Nvidia’nın ülkedeki yıllık 17 milyar dolarlık işi için bir tehdit oluşturacak sonuçlar ortaya çıkabilir.

Çin daha fazla veri merkezi inşa etmek için acele ederken, ABD’li çip üreticisi siparişleri, teklifleri Pekin’in yeşil gündemiyle daha uyumlu olan Huawei gibi yerli rakiplerine kaptırma riskiyle karşı karşıya.

Planlar hakkında bilgi sahibi bir kişiye göre Nvidia, gerilimi yumuşatmak amacıyla önümüzdeki aylarda üst düzey yöneticileri ile komisyon başkanı Zheng Shanjie arasında bir görüşme ayarlamaya çalışıyor.

NDRC’nin geçen yıl uygulamaya koyduğu ancak daha önce bildirilmeyen kısıtlamalar, ülkelerin gelişmiş yapay zeka geliştirme konusunda birbirleriyle yarışmaya çalıştığı bir dönemde, ABD-Çin ticaret geriliminin arttığı bir dönemde geldi.

Pekin, yerel şirketleri, yapay zeka modelleri geliştirmek için çok önemli olan grafik işlem birimlerini üreten Nvidia gibi yabancı grupların ürünlerine daha az bağımlı olmaya teşvik ediyor.

Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, bu tür kısıtlamaların yalnızca inşa edilmekte olan veri merkezleri için geçerli olması nedeniyle, bazı şirketlerin mevcut veri merkezlerindeki eski çipleri H20’lerle değiştirerek bu kısıtlamaları aşmaya çalıştığını söyledi.

Bu kişilerden biri, uyumsuzluğun yerinde denetimleri ve ardından para cezalarını tetikleyebileceğini ve çoğu Çinli şirketin bundan kaçınmaya istekli olduğunu söyledi.

Bu tehdidin üstesinden gelmek için Nvidia, NDRC gerekliliklerini karşılamak üzere H20 çiplerinde ayarlamalar yapmak için bir çözüm hazırladı. Ancak bu tür teknik değişiklikler çipin verimliliğini azaltacak ve Çin pazarındaki rekabet gücüne zarar verecektir.

Komisyonun tutumu, Pekin’in Washington ve Pekin arasındaki yüksek riskli teknolojik rekabette ABD’li çip devi Nvidia’ya karşı duruşu hakkında gergin bir sinyal gönderiyor.

H20 çipi Nvidia’nın Çin’deki amiral gemisi ve ABD’nin Ekim 2023’te ihracat kontrollerini sıkılaştırmasının ardından satış için onaylandı.

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişi, DeepSeek’ in verimli akıl yürütme modelini piyasaya sürmesinin ülkede yapay zeka patlamasına yol açmasının ardından Alibaba’dan Tencent’e kadar teknoloji devlerinin bu yıl H20 çip siparişlerini agresif bir şekilde artırdığını söyledi.

Siparişlerdeki artış, Nvidia’nın Çin’e çip satışlarına daha fazla kısıtlama getirileceği beklentilerinin de ortasında geldi. Bloomberg ocak ayında Washington’un H20 çipini de kapsayabilecek ek kısıtlamaları araştırdığını bildirmişti.

Öte yandan, Çin Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi’nin aralık ayında bir antitröst soruşturması başlattığı ve Nvidia’nın 2022 sonlarında ABD ihracat yasağı başlamadan önce bile Çinli müşterilere çip satışından geri çekilip çekilmediğini araştırdığı bildirildi.

Nvidia’nın 2025 mali yılı yıllık raporuna göre Çin, 17,1 milyar dolarlık geliriyle Nvidia’nın dördüncü en büyük pazarı ve toplam satışlarının yüzde 13’ünü oluşturuyor.

Nvidia yaptığı açıklamada “Ürünlerimiz hizmet verdiğimiz her pazarda üstün enerji verimliliği ve değer sağlıyor” dedi ve ekledi: “Teknoloji hızla ilerlerken, ihracat kontrol politikası, ABD firmalarının mümkün olan en enerji verimli ürünleri sunmasına ve aynı zamanda Yönetimin ulusal güvenlik hedeflerine ulaşmasına izin verecek şekilde ayarlanmalıdır.”