Bizi Takip Edin

ORTADOĞU

Netanyahu’nun bahisleri

Yayınlanma

Andrey Kortunov*
Kommersant
1 Ağustos 2024

İsrail, bu hafta [geçen hafta, ed.n.] Orta Doğu’daki çatışmayı tırmandıracak iki adım attı. Salı günü Beyrut’a düzenlenen bir saldırıda Hizbullah liderinin üst düzey danışmanlarından Fuad Şukur, çarşamba günü ise Tahran’a düzenlenen bir füze saldırısında Hamas’ın siyasi başkanı İsmail Haniye öldürüldü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, çatışmanın yeni bir tırmanışına hazır olduğunu göstererek ne bekliyordu?

Beyrut ve Tahran’a -İsrail’in savaş halinde olmadığı iki egemen devletin başkentlerine- yapılan çifte saldırı resmi olarak Hizbullah ve Hamas’a yönelikti. Ama aslında İsrail saldırılarının hedefi Hizbullah ve Hamas’ın arkasındaki İran’ın siyasi liderliğiydi.

İsrail, bugün İslam Cumhuriyeti’ne meydan okumalı mıydı? Ne de olsa İran, Batı ile ilişkileri düzeltmeyi ve Arap komşularıyla diyaloğu savunan en ılımlı aday olan Mesud Pezeşkiyan’ın kazandığı cumhurbaşkanlığı seçimlerini yeni gerçekleştirdi. Siyasetçi, İsrail hakkında henüz iyi bir şey söylememiş olsa da, seçilmiş olması bile diyalog için bir şans sunuyor gibi görünüyordu. Bu, Binyamin Netanyahu’nun değerlendirmeye yeltenmediği bir şanstı.

Tırmanış havasının farklı izahları olabilir.

Bunlardan ilki, İsrail liderliğinin İran’ın zayıfladığı algısına bel bağlaması ve ülkenin genel olarak Batı ve özel olarak Washington ile diyaloğa olan ilgisini abartması. İsrailliler, Tahran’ın kırmızı çizgilerini test ederek bu zayıflıktan en iyi şekilde yararlanmak istiyorlar.

Bir başka izah da İsrail’in tırmanışının öncelikle PR amaçlı olduğu yönünde. İsrail, İran meselesini Orta Doğu gündeminin merkezine geri getirmek ve İsrail için son derece rahatsız edici olan Filistin meselesini arka plana itmek için daha fazla askeri risk almaya istekli.

Netanyahu, Arap dünyasındaki ortaklarına bölgedeki temel güvenlik sorununun İsrail değil İran olduğunu kanıtlayarak, başından beri ‘İran tehdidi’ bayrağı altında desteklenen ve bir şekilde duraksamış olan İbrahim Anlaşmalarına yeni bir ivme kazandırıyor.

Üçüncü izah ise İsrail yönetiminin İran’la çatışmayı kasıtlı olarak tırmandırdığı ve önümüzdeki aylarda sadece Gazze Şeridi’nde Hamas’ın işini bitirmeyi değil, güney Lübnan’da Hizbullah’la mücadeleye de son vermeyi amaçladığı. Böyle bir planın ABD’nin aktif müdahalesi olmadan başarıya ulaşması pek mümkün değil ama teorik olarak Netanyahu son Amerika turu sırasında Washington’daki ortaklarını Orta Doğu’daki ‘küçük muzaffer bir savaşın’ Demokratların kasım seçimlerinde Avrupa’da Rusya’ya karşı zaten zor görünen zaferinin yerini alabileceğine ikna edebilir.

Her halükarda, Netanyahu’nun gerekçeleri ne olursa olsun, İsrail yönetimi tehlikeli bir oyun oynuyor. Golan Tepeleri’ndeki Dürzi yerleşimi Mecdel Şems’in bombalanması, kapsamlı bir soruşturma gerektiren açık bir savaş suçu. Ancak Tahran’ı küçük düşürmeye dönük göstermelik bir teşebbüs en iyi yanıt değil.

Hiç kimse İslam Cumhuriyeti’nin dini liderinin sabrının sınırlarını bilemez ve Devrim Muhafızları’nın liderliğindeki ruh halini doğru bir şekilde değerlendiremez.

İsrail ile İran arasında doğrudan bir çatışma bölge sınırlarının çok ötesinde bir felakete dönüşebilir.

(*) Andrey Kortunov; ABD ve Kanada Araştırmaları Enstitüsü Eski Direktör Yardımcısı. Moskova Kamu Bilimi Vakfı’nın kurucusu ve ilk başkanı. Miami Üniversitesi’nde (ABD) ve Portland’daki Lewis & Clark Koleji’nde (Kaliforniya Üniversitesi) Rusya dış politikası dersleri verdi. 2011-2023 yılları arasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla kurulan ve kar amacı gütmeyen bir ortaklık olan Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi’nin Genel Direktörlüğünü yaptı.

ORTADOĞU

Irak’a sığınan iki bin Suriye askerinin iadesi bugün başlıyor

Yayınlanma

suriye ordusu

Irak Güvenlik Medya Ağı Sözcüsü Mikdad Miri, Irak’a kaçan Suriye ordusu askerlerinin iadesine bugün başlanacağını açıkladı.

Irak resmi haber ajansı INA’ya göre Irak Güvenlik Medya Ağı Sözcüsü Mikdad Miri, konuya dair açıklama yaptı. Miri, Irak’a Esad yönetimi askerlerinin Suriye’ye iadesine bugün başlanacağını belirtti. İade işlemlerinin Irak’taki ilgili makamlar tarafından başlatılacağını aktaran Miri, sürecin Suriye tarafı ile koordineli yürütüleceğini ifade etti.

Suriye ordusuna bağlı yaklaşık 2 bin asker 7 Aralık’ta El-Kaim Sınırı Kapısı üzerinden Irak’a kaçmıştı. 9 Aralık’ta ise Heyet-i Tahrir Şam’a bağlı askeri operasyonlar komutanlığı, zorunlu askerlik yapanlara yönelik genel af kararı çıkarmıştı.

Irak’ın Anbar vilayetine bağlı Rutba ilçesinde bir kampa yerleştirilen askerler kötü koşullar nedeniyle ülkelerine geri gönderilmek için eylem yapmıştı.

Rutba ilçesi Kaymakamı İmat el-Duleymi, yaptığı açıklamada kaçan askerlerin çadırlarda barındığını ve bölgede elektrik, su ve ısınma imkanlarının yetersiz olduğunu ve yerleştirildikleri kampın internet erişiminden yoksun olduğundan dolayı aileleriyle iletişim kuramadıklarını söylemişti.

Okumaya Devam Et

ORTADOĞU

İsrail tek kurşun sıkmadan Dera’ya ilerliyor: PYD, İsrail dahil herkesten yardım istiyor

Yayınlanma

Türkiye ve onun desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) Ayn el Arap’a (Kobani) yönelik operasyona hazırlanırken HTŞ ile aradığı diyaloğu henüz kuramayan PYD, Türkiye’ye karşı İsrail dahil tüm ülkelerden yardım bekliyor. Bu arada Suriye topraklarına giren İsrail de Dera’ya doğru ilerliyor.

PKK’nın Suriye kolu Demokratik Birlik Partisi (PYD) Başkanlık Konseyi Üyesi Salih Müslim video konferans yöntemiyle düzenlenen toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtladı.

DW Türkçede yer alan habere göre Salih Müslim HTŞ ile PYD arasında PYD’nin işgalindeki toprakların geleceğine ilişkin henüz bir müzakere süreci başlamadığını söyledi.

Heyet-i Tahrir Şam (HTŞ) Suriye’nin başkentini ele geçirip Esad yönetimini devirdiğinde Salih Müslim HTŞ ile diyaloga açık olduklarını söylemiş, “HTŞ bize bir adım atarsa biz iki adım atarız” demişti. Ayrıca PYD liderliği kendine bağlı kurumlara HTŞ’nin tanıdığı yeni Suriye bayrağının asılması talimatını vermişti.

Şam’a gönderdikleri mesajlara “henüz yanıt alamadıklarını” söyleyen Müslim, yine de olası müzakereleri yürütmek üzere bir heyet hazırladıklarını ve umutlu olduklarını belirtti.

Müslim, MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın “HTŞ ve Kürtler arasında bir diyaloğu önlemek için aceleyle ve erkenden” Şam’a gitmiş olabileceğini düşündüğünü de söyledi.

HTŞ ile müzakerelerden istedikleri sonucu alamamaları halinde Şam’la bir çatışma ihtimali görüp görmediğinin sorulması üzerine Müslim, “Bu olmazsa kendimizi siyasi olarak savunacağız. Her şey masada ancak iyi niyetle yaklaşıyoruz” dedi.

Hem HTŞ hem SMO için “cihatçı” nitelemesi yapan Müslim, yine de HTŞ’nin geçmişte kendilerine yönelik operasyonlara katılmadığına dikkat çekti. Fakat bu yapının da “Türkiye ile koordinasyon halinde olduğunun” farkında olduklarını kaydetti.

“İsrail desteğine açığız”

İsrail basınında son günlerde çıkan “İsrail’in Suriyeli Kürtleri Türkiye’ye karşı koruması gerektiği” şeklindeki yorumların sorulması üzerine Müslim, “Özellikle İsrail’den değil, herkesten destek istediklerini” söyledi. Salih Müslim, “İsraille iletişimimiz yok, eğer böyle bir (Kürtlere destek) açıklamaları varsa elbette takdirle karşılarız” dedi. Müslim, Türkiye’nin Ortadoğu’da izlediği tutumun “İsrail’i de rahatsız ettiğini” savundu.

Jerusalem Post gazetesi 9 Aralık tarihinde, “Suriye Kürtlerinin temsilcileri yardım ve koruma talebiyle İsrailli yetkililere başvurdu” diye yazmıştı.

İsrail’in Türkiye’ye karşı açık desteğinin SDG kontrolündeki bölgelerde yaşayan Arap halkları huzursuz edip etmeyeceği sorusu üzerine Müslim, “Mısır, Fas, Tunus, Körfez ülkeleri… tüm bu Arap ülkelerinin zaten İsraille ilişkisi var” ifadelerini kullandı. Arap aşiretlerinin sırf bu yüzden kendileri aleyhine tutum almasını beklemediğini söyledi.

İsrail ordusu Dera’ya ilerliyor

Türkiye’nin PYD’ye yönelik eylemlerinden rahatsızlığını dile getiren İsrail ise Esad yönetiminin devrilmesi üzerine girdiği Suriye topraklarındaki işgalini tek bir kurşun dahi sıkmadan derinleştiriyor.

İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), İsrail’in Dera kırsalında dokuz kilometre ilerleyerek bölgedeki Koya köyüne ve Vahdet barajı bölgesine girerek stratejik mevzilere konuşlandığını duyurdu.

SOHR’un bildirdiğine göre İsrail güçleri bölgeye girmeden önce bölge sakinlerinden silahlarını teslim etmelerini istedi.

SOHR, ayrıca İsrail güçlerinin İsrail – Suriye sınırındaki tampon bölge yakınlarındaki Kuneytra bölgesi ve Dera arasındaki sınırda yer alan Sayda köyü yakınlarındaki askeri bir bölge olan 74. Tugay bölgesine girdiğini aktardı.

İsrail ordusu bu ay Esad hükümetinin çöküşünün ardından, Suriye sınırında yer alan stratejik Hermon Dağı’nı işgal etmiş ve Suriye ile işgal altındaki Golan Tepeleri arasındaki silahtan arındırılmış bölgeye girmişti. İsrailli yetkililer, bu hareketi İsrail’in sınırlarının güvenliğini sağlamak için sınırlı ve geçici bir önlem olarak tanımlamasına rağmen en az 2025’in sonuna kadar işgali devam ettireceklerinin mesajlarını veriyor.

Okumaya Devam Et

ORTADOĞU

ABD, Suriye’de eğittiği gruba Esad devrilmeden önce “Zamanınız geldi” demiş

Yayınlanma

“IŞİD’e karşı mücadele” kapsamında ABD ve Birleşik Krallık tarafından eğitilen “Devrimci Komando Ordusu” (RCA) isimli gruba, Esad devrilmeden önce ABD Özel Kuvvetleri tarafından verilen bir brifingde, “Sizin zamanınız geldi,” denildiği belirtiliyor.

İngiliz The Telegraph’ta yayınlanan habere göre, Washington’un saldırıdan önceden haberdar olduğuna dair ilk işaret olarak RCA, Esad yönetiminin sonunu getirebilecek bir saldırı için güçlerini artırmalarının ve “hazır olmalarının” söylendiğini açıkladı.

RCA komutanlarından Başar el-Maşadani, Palmira kentinin eteklerinde Rusya tarafından kullanılan eski bir Suriye ordusu hava üssünden The Telegraph’a yaptığı açıklamada “Bize bunun nasıl olacağını söylemediler. Bize sadece, ‘Her şey değişmek üzere. Bu sizin anınız. Ya Esad düşecek ya da siz düşeceksiniz’ [dediler]. Ama ne zaman ya da nerede olacağını söylemediler, sadece hazır olmamızı söylediler,” dedi.

Maşadani’ye göre, Irak sınırındaki ABD kontrolündeki Tanf hava üssündeki brifingden önceki haftalarda, RCA’nın safları, komutası altına aldığı kendisi gibi daha küçük serbest birliklerle dolduruldu.

HTŞ geçen ayın sonlarına doğru yıldırım harekatıyla güneye, Şam’a doğru ilerlerken, RCA da Tanf’tan ilerledi ve şu anda başkentin kuzeyindeki toprak parçaları da dahil olmak üzere ülkenin yaklaşık beşte birini işgal ediyor.

Üst düzey RCA yetkilileri, Suriye’deki ABD’li komutanların ilerleme emrini, 2019’daki yenilgisine kadar ülkenin kuzeydoğusunun büyük bölümünü işgal eden IŞİD’in kalıntılarının “Esad’ın düşmesi halinde oluşacak güç boşluğundan yararlanmasını önlemek için” verdiklerini söyledi.

The Telegraph’a göre bu durum Washington’un sadece 8 Aralık’ta Beşar Esad yönetimini deviren HTŞ öncülüğündeki saldırıdan haberdar olduğunu değil, aynı zamanda operasyonun boyutları hakkında da kesin istihbarata sahip olduğunu gösteriyor.

Geçen hafta kentin eteklerindeki Rus kontrolündeki Suriye hava üssünü ele geçiren RCA savaşçıları, saldırı başlamadan yaklaşık üç hafta önce, kasım ayı başında Esad’ın olası düşüşüne hazırlanmalarının söylendiğini belirttiler.

Ekim ayı başında Maşadani ve diğer komutanlar, Tanf’taki Amerikalı subayların Ebu Hatab tugayını ve diğer birlikleri RCA’nın ortak komutası altına soktuğunu söyledi.

Bunun sonucunda RCA’nın mevcudu yaklaşık 800’den 3.000’e çıktı. Kuvvetin tüm üyeleri ABD tarafından silahlandırılmaya ve şu anda feshedilmiş olan Suriye ordusundaki askerlere ödenen maaşın yaklaşık 12 katı olan ayda 400 dolar maaş almaya devam etti.

Saldırı başladığında RCA güçleri doğu çölü boyunca yayıldı ve kilit yolların kontrolünü ele geçirdi. Ayrıca güneydeki Dera kentinde HTŞ’den önce Şam’a ulaşan bir isyancı grupla birleştiler.

Yüzbaşı Maşadani, RCA ve Suriye’nin geçici lideri Muhammed el-Colani tarafından yönetilen HTŞ militanlarının işbirliği içinde olduğunu ve iki güç arasındaki iletişimin Tanf’taki Amerikalılar tarafından koordine edildiğini söyledi.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English