Diplomasi
Xi, Rusya Başbakanı ile görüştü: İlişkileri geliştirmek stratejik tercih

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Rusya ile ilişkileri geliştirmenin “stratejik tercih” olduğunu söyledi.
Çin haber ajansı Xinhua’nın bildirdiğine göre Xi, ülkesini ziyaret eden Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ile Pekin’de görüştü.
Xi, görüşmede Çin’in Rusya halkının kendi seçtiği kalkınma yolunu izlemesini desteklediğini belirterek, “Çin-Rusya ilişkilerini sürdürmek ve geliştirmek iki ülkenin kendi halklarının temel çıkarları için yaptığı stratejik tercihtir” ifadesini kullandı.
Yıl başından bu yana Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile iki kere bir araya geldiklerini hatırlatan Xi, ayrıca iki ülkenin hükümetler, yasama organları, siyasi partiler ve yerel yönetimler düzeyinde toplantılar yaparak farklı alanlarda pragmatik işbirliğini geliştirdiğini söyledi.
Xi, Çin ve Rusya’nın 2023 için hedeflediği 200 milyar dolar ticaret hacmine 11 ayda ulaştığına işaret ederek, bunun ekonomik ilişkilerin direncini ve işbirliği potansiyelini ortaya koyduğunu vurguladı.
Bu arada dün Çin Başbakanı Li Qiang ile görüşen Mişustin’in heyetinde enerji, bilim ve teknoloji, finans ve kültür sektörlerini denetleyen üst düzey bakanlar yer alıyor.
Pazartesi günü iki taraf sermaye akışını ve tahvil ihracını kolaylaştırmak için denetim ve gözetim anlaşmaları imzaladıkları bir mali diyalog gerçekleştirdi.
İki ülke arasındaki ticaret hacmi bu yıl ilk kez 200 milyar ABD dolarını aşarken, Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitry Chernyshenko pazartesi günü yaptığı açıklamada bu rakamın 2030 yılına kadar 300 milyar ABD dolarına ulaşacağını söyledi.
Xi-Putin dostluğu
Pekin, ABD ve Avrupa’nın yaptırım uyguladıkları Rusya’yı desteklememesi uyarılarına karşın Moskova ile başta enerji olmak üzere ekonomik ilişkilerini geliştirmeyi sürdürüyor.
Çin lideri, martta düzenlenen Ulusal Halk Kongresi’nde yeniden devlet başkanı seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşımasının ardından ilk yurt dışı ziyaretini Rusya’ya yapmıştı.
Xi, ziyarette, Putin’e hitaben, “Şu anda dünya yüzyılda bir görülecek değişimden geçiyor ve bu değişime biz yön veriyoruz” ifadesini kullanmıştı.
Ziyarette, ilişkilerin yeni boyuta yükseltilmesine dair anlayış birliğine varılmış, Pekin ile Moskova arasında stratejik işbirliğinin küresel boyutta genişletilmesi vurgulanmıştı.
Rus lider de Pekin’de düzenlenen 3. Kuşak ve Yol Forumu’na katılmak üzere 18-20 Ekim’de Çin’i ziyaret etmişti.
Enerji işbirliğine odaklanacaklar
Mişustin’in ziyaretini Global Times’a değerlendiren Çinli uzmanlar, düzenli toplantının iki ülke ekonomisi ve ticaretindeki altyapı bağlantısı ve yetersiz tahıl taşıma kapasitesi gibi bazı “darboğazların” yanı sıra Kuzey Deniz Yolu’nun inşasını da kolaylaştırmasının beklendiğini söyledi.
Çin Sosyal Bilimler Akademisi (CASS) Rusya, Doğu Avrupa ve Orta Asya Çalışmaları Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olan Zhang Hong, salı günü Global Times’a verdiği demeçte, iki ülkenin enerji sektöründeki işbirliğine odaklanmasının muhtemel olduğunu, örneğin ikinci Rusya-Çin kara doğalgaz boru hattı olan Sibirya’nın Gücü 2 boru hattının inşasının yanı sıra nükleer ve rüzgar enerjisi alanındaki işbirliğinin görüşüleceğini söyledi.
Cui’ye göre Çin-Rusya ‘Yeni Kara Tahıl Koridoru’nun aralık ayında faaliyete geçmesinin ardından Çin ve Rusya arasındaki tahıl ticareti de odak noktası olacak ve önümüzdeki 12 yıl boyunca 70 milyon ton Rus tahıl bakliyatı ve yağlı tohumları Çin’e ihraç edilecek.
En son Çin gümrük verilerine göre, Çin ve Rusya arasındaki ticaret 2023 yılının ilk 11 ayında istikrarlı bir şekilde artarak yıllık %26,7 artışla 218 milyar dolara ulaştı ve ilk kez 200 milyar doları aştı. TASS’a göre işlemlerin yüzde 90’ından fazlası iki ülkenin kendi ulusal para birimleri olan ruble ve yuan ile yapıldı.
“Geçmişte Çin ve Rusya’nın iyi siyasi ilişkileri vardı, ancak buna karşılık gelen ekonomik bağlantıları yoktu. Ancak son yıllarda Çin ve Rusya ticaret ve yatırım alanlarında daha da yakınlaştı” diyen Cui, özellikle makine imalat zincirinde olmak üzere üretim alanındaki işbirliğine dikkat çekti.
Cui, ilişkinin daha güçlü içsel dinamikler kazandığını ve iki ekonominin karşılıklı olarak daha tamamlayıcı ve birbirine bağımlı hale geldiğini söyledi.
İşbirliğinin arttığı bir diğer nokta ise kültürel alışverişler.
Sputnik’in haberine göre salı günü Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitry Chernyshenko Pekin Üniversitesi’nde (PKU) Rus ve Çinli öğrencilerle bir araya geldi ve PKU Başkan Yardımcısı Ning Qi’ye Çin-Rusya kültürel alışverişine katkılarından dolayı “Dostluk Nişanı” takdim etti.
Chernyshenko, Rusya’da giderek daha fazla insanın Çince öğrendiğini ve Rus hükümetinin iki ülke arasında eğitim ve bilim alanlarında verimli işbirliğini teşvik etmek için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğini söyledi.
Diplomasi
Almanya ile Fransa arasındaki yeni nesil savaş uçağı sorunu sürüyor

Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Avrupa’nın yeni nesil savaş uçağı programına desteğini yineledi, fakat projenin yapısı konusunda Fransa ile devam eden gerginliği kabul etti.
Berlin’de NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile birlikte konuşan Merz, 2040 yılına kadar mevcut savaş uçağı filosunu yenilemek için başlatılan milyarlarca avroluk bir girişim olan Gelecek Savaş Hava Sistemi (FCAS) konusunda Paris ve Madrid ile yapılan geçmiş anlaşmalara bağlı olduğunu söyledi.
Merz, “FCAS ile ilgili olarak Fransa ve İspanya ile yaptığımız anlaşmalara kesinlikle bağlı kalmak istiyorum,” diyerek, bunu “Avrupa savunması için iyi bir proje” olarak nitelendirdi ve Almanya’nın operasyonel gereksinimlerini karşılamak için “bu tür uçaklara ihtiyaç olduğunu” ekledi.
Merz’in açıklamaları, Fransız sanayi oyuncularının programın temel unsuru olan yeni nesil savaş uçağı projesinin yüzde 80’ini talep etmesiyle Berlin ve Paris arasında gerginliğin tırmandığı bir dönemde geldi. Bu talep, Alman sanayi ve hükümetinde endişe yarattı.
Merz çarşamba günü, sınır ötesi anlaşmazlıkların hâlâ çözülmediğini kabul etti. Şansölye, “Fransa’da yapılan görüşmeler” olarak nitelendirdiği konuyla ilgili olarak, “Bu konuyu önümüzdeki birkaç ay içinde kesin olarak netleştirmeye karar verdik. Bu konsorsiyumun yapısı konusunda farklı görüşler hâlâ çözülmedi,” diye ekledi.
Merz’in açıklamaları, POLITICO’nun Almanya’nın bu girişimdeki başlıca endüstri ortağı olan Airbus’ın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un bu ayın sonunda Berlin’i ziyaret etmeden önce siyasi bir yeniden düzenleme yapılmazsa projenin çökebileceği uyarısında bulunmak için şansölye ile görüşme talep ettiğini bildirmesinden sonra FCAS hakkında yaptığı ilk kamuoyu açıklaması oldu.
Diplomasi
Parlamento komitesi: İran, İngiltere için ‘kalıcı bir tehdit’

İngiltere parlamentosunun istihbarat ve güvenlik komitesi, İran’ın İngiltere için “kalıcı ve öngörülemez” bir risk oluşturduğu uyarısında bulundu.
Geçen yılki genel seçimler nedeniyle yayınlanması ertelenen İran güvenlik raporu, İngiliz hükümetini Tahran’ın etkisine karşı önlemleri güçlendirmeye çağırdı.
Komite başkanı Lord Beamish, “İran, Birleşik Krallık, Birleşik Krallık vatandaşları ve Birleşik Krallık’ın çıkarları için geniş kapsamlı, kalıcı ve öngörülemez bir tehdit oluşturmaktadır,” iddiasında bulundu.
Beamish, İran’ın devlet politikası aracı olarak “suikastı kullanmaya istekli olduğunu” göz önünde bulundurarak, Birleşik Krallık’ta bulunan muhaliflere ve rejim karşıtlarına yönelik fiziksel tehdidin keskin artışından “özellikle endişe duyduklarını” ekledi.
Raporda, 2022’nin başından bu yana İran’ın Birleşik Krallık’ta yaşayan kişilere yönelik tehditlerinde “önemli bir artış” olduğu ve bu tehditlerin “İngiliz vatandaşlarına veya Birleşik Krallık’ta yaşayan kişilere yönelik 15 cinayet veya kaçırma girişimini” içerdiği belirtildi.
Raporda, “Bu tehdit, muhaliflere ve rejim muhaliflerine yoğun bir şekilde odaklanıyor. Birleşik Krallık’taki Yahudi ve İsrail çıkarlarına yönelik tehdit de artıyor,” denildi ve saldırıların çoğunun “üçüncü taraf ajanlar” aracılığıyla gerçekleştirildiği öne sürüldü.
Raporda, “İran, Birleşik Krallık’taki muhalif, Yahudi ve İsrail hedeflerine yönelik saldırıları Birleşik Krallık’a yönelik saldırılar olarak görmüyor,” denildi.
Rapor, İngiliz hükümetini ve uluslararası ortaklarını, bu tür saldırıların aslında Birleşik Krallık’a yönelik saldırılar olduğunu ve uygun şekilde yanıtlanacağını İran’a her fırsatta açıkça belirtmeye teşvik ettiğini duyurdu.
Raporda, İran’ın “gizli yabancı nüfuz”u izlemek için İngiliz hükümetinin yeni kayıt defterinde Rusya ile birlikte en üst sıraya yerleştirilmesinden kısa bir süre sonra yayınlandı.
Komite, 7 Ekim Aksa Tufanı operasyonu ve ardından Orta Doğu’da çıkan çatışmalardan önce, Ağustos 2021’den Ağustos 2023’e kadar delil topladı.
Raporu hazırlayanlar, “Orta Doğu’daki manzaranın önemli ölçüde değiştiğini” kabul ederken, İran’ın faaliyetlerine ilişkin daha geniş bakış açısının “hâlâ geçerli olduğunu” belirtti.
Raporda, İran’ın casusluk ve siber tehditlerine karşı uyarıda bulunuldu ve Birleşik Krallık’ın “öncelikli hedef” olduğu belirtildi, fakat bu tehdidin Rusya ve Çin’in oluşturduğu tehditten “daha dar” ve “daha az sofistike” olduğu ifade edildi.
Raporda, hükümetin İran tehdidine daha uzun vadeli bir yaklaşım benimsemesi tavsiye edildi ve acil krizlere yanıt olarak hükümetin çok fazla “yangın söndürme” faaliyetinde bulunduğu belirtildi.
Diplomasi
Lavrov ve Rubio, Ukrayna, İran ve Suriye’yi görüştü

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Malezya’nın başkentinde bir araya geldi. Görüşmede Ukrayna, İran ve Suriye’deki durum ele alınırken, Rubio, Rusya’nın Ukrayna konusunda esneklik göstermemesinden duyulan hayal kırıklığını iletti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Malezya’nın başkentinde gerçekleştirdikleri görüşmede Ukrayna, İran ve Suriye’deki durum başta olmak üzere bir dizi uluslararası sorunu ele aldı.
ABD tarafı, Rusya’nın Ukrayna meselesindeki tutumundan duyduğu rahatsızlığı dile getirirken, Rusya ise iki ülke arasında doğrudan uçuşların yeniden başlatılmasını gündeme getirdi.
Görüşmenin ardından açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Rubio, Lavrov ile yaptığı görüşmenin “önemli ve samimi” olduğunu belirtti.
Rubio, Başkan Donald Trump’ın, Rus tarafının Ukrayna ihtilafının çözümünde esneklik göstermemesinden dolayı hayal kırıklığına uğradığını Lavrov’a ilettiğini söyledi.
Rubio, “Bu çatışmanın nasıl sona erebileceğini belirleyen bir yol haritasına ihtiyacımız var,” diye konuştu.
Moskova’dan işbirliği ve hava bağlantısının yeniden kurulması vurgusu
Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan resmi açıklamada ise görüşmenin, çatışma durumlarına barışçıl çözümler bulma ve Rusya-ABD iktisadi ve insani işbirliğini yeniden tesis etme yönündeki karşılıklı niyeti teyit ettiği vurgulandı.
Açıklamada, Rusya ile ABD arasında doğrudan hava bağlantısının yeniden kurulmasının bu sürece katkı sağlayabileceği ifade edildi.
Bakanlık, “İkili diplomatik misyonların işleyişinin normalleştirilmesi için daha fazla çalışmanın önemi vurgulandı,” ifadelerine yer verdi.
Açıklamanın devamında Moskova, “Rusya ve ABD dışişleri bakanlıkları arasındaki yapıcı ve karşılıklı saygıya dayalı diyalog, karşılıklı çıkar sağlayan ve genişleyen bir dizi konuda devam edecektir,” mesajını verdi.
ABD’den Rusya’nın enerji sektörünü hedef alan yeni yaptırım hamlesi
-
Söyleşi2 hafta önce
İsrail-İran savaşını kim kazandı? E. Tuğamiral Alaettin Sevim Harici’ye anlattı
-
Ortadoğu2 hafta önce
Reuters: Suriye’de Şara’ya bağlı güçler 1.500 Alevi’yi katletti
-
Görüş1 hafta önce
Altı Gün Savaşı’ndan ‘On İki Gün Savaşı’na
-
Dünya Basını2 hafta önce
İran-İsrail savaşı ve Orta Asya
-
Avrupa2 hafta önce
Yeni MI6 şefinin dedesi, “Kasap” olarak bilinen Nazi casusu çıktı
-
Dünya Basını2 hafta önce
Jerusalem Post: Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde Çin’in Orta Doğu stratejisi
-
Amerika2 hafta önce
Zohran Mamdani: Canavarın ininde bir ‘nepo bebek’
-
Dünya Basını2 hafta önce
Kimler faşist olabilir? Önce Mussolini’nin İtalya’sına, sonra İsrail’e bakalım