Tüccarlar ve analistler, ABD’nin Rus üreticilere ve gemilere yönelik yeni yaptırımlarının Moskova’nın en büyük müşterilerine tedariki kısıtlamasıyla Çinli ve Hintli rafinerilerin Orta Doğu, Afrika ve Amerika’dan daha fazla petrol tedarik edeceğini, bunun da fiyatları ve navlun maliyetlerini artıracağını söyledi.

ABD Hazinesi cuma günü Rus petrol üreticileri Gazprom Neft ve Surgutneftegas’ın yanı sıra Rus petrolünü taşıyan 183 gemiye yaptırım uygulayarak Moskova’yı hedef aldı.

Tankerlerin birçoğu, Batı’nın yaptırımları ve G7 ülkesinin 2022’de uygulamaya koyduğu fiyat sınırlamasının Rus petrolü ticaretini Avrupa’dan Asya’ya kaydırması nedeniyle Hindistan ve Çin’e petrol sevk etmek için kullanıldı. Bazı tankerler de yine yaptırımlar altında olan İran’dan petrol taşıdı.

İki Çinli ticaret kaynağı, Rus petrol ihracatının yeni yaptırımlardan ciddi şekilde zarar göreceğini ve bunun da Çinli bağımsız rafinerileri ileriye dönük rafinaj üretimini azaltmaya zorlayacağını söyledi. Kaynaklar medyaya konuşma yetkileri olmadığı için isimlerini vermekten kaçındı.

Rusya’nın arzında beklenen kesinti pazartesi günü küresel petrol fiyatlarını son ayların en yüksek seviyesine çıkardı ve Brent petrolün varili 81 doların üzerinde işlem gördü.

Kpler’in baş navlun analisti Matt Wright bir notunda, yeni yaptırım uygulanan gemilerden 143’ünün geçen yıl 530 milyon varilden fazla Rus ham petrolü taşıyan petrol tankerleri olduğunu ve bu rakamın ülkenin deniz yoluyla yapılan toplam ham petrol ihracatının yaklaşık %42’sini oluşturduğunu söyledi.

Wright bunların yaklaşık 300 milyon varilinin Çin’e, geri kalanının ise Hindistan’a gönderildiğini sözlerine ekledi.

Wright, “Bu yaptırımlar kısa vadede Rusya’dan ham petrol sevkiyatı için mevcut gemi filosunu önemli ölçüde azaltacak ve navlun oranlarını yükseltecek,” dedi.

Singapur merkezli bir tüccar, belirlenen tankerlerin son 12 ayda Çin’e 900.000 varile yakın Rus ham petrolü sevk ettiğini söyledi.

“Bu miktar uçurumdan aşağı düşecek,” diye ekledi.

Geçen yılın ilk 11 ayında Hindistan’ın Rusya’dan ham petrol ithalatı yıllık %4,5 artışla 1,764 milyon varile ya da Hindistan’ın toplam ithalatının %36’sına ulaştı. Aynı dönemde Çin’in boru hattı tedariki de dahil olmak üzere hacmi %2 artışla 99,09 milyon metrik tona (2,159 milyon varil) ya da toplam ithalatının %20’sine ulaştı.

Çin’in ithalatı çoğunlukla fiyat sınırının üzerinde satılan Rus ESPO Blend ham petrolü iken, Hindistan çoğunlukla Ural petrolü satın alıyor.

Vortexa analisti Emma Li, yaptırımların katı bir şekilde uygulanması halinde Rusya’nın ESPO Blend ham petrol ihracatının durdurulabileceğini, ancak bunun ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ambargoyu kaldırıp kaldırmamasına ve Çin’in yaptırımları tanıyıp tanımamasına bağlı olduğunu söyledi.

ALTERNATİFLER

Kaynaklar, yeni yaptırımların Çin ve Hindistan’ı Orta Doğu, Afrika ve Amerika’dan daha fazla arz aramak için uyumlu petrol piyasasına geri dönmeye iteceğini söyledi.

Kaynaklar, Orta Doğu, Afrika ve Brezilya türleri için spot fiyatların, Rus ve İran petrolü arzının daralması ve daha pahalı hale gelmesiyle Çin ve Hindistan’dan artan talep nedeniyle son aylarda zaten yükseldiğini de sözlerine ekledi.

Hintli bir rafineri yetkilisi, “Şimdiden Orta Doğu türleri için fiyatlar yükseliyor,” dedi ve ekledi: “Orta Doğu petrolüne yönelmekten başka seçeneğimiz yok. Belki ABD petrolüne de yönelmek zorunda kalabiliriz.”

İkinci bir Hintli rafineri kaynağı ise Rus petrol sigortacılarına yönelik yaptırımların Rusya’yı ham petrolünü varil başına 60 doların altında fiyatlandırmaya iteceğini, böylece Moskova’nın Batılı sigorta ve tankerleri kullanmaya devam edebileceğini söyledi.

Onyx Capital Group araştırma müdürü Harry Tchilinguirian şunları söyledi: “Rus ham petrolünün başlıca alıcıları olan Hintli rafinerilerin bunu öğrenmek için beklemeleri pek olası değil ve Orta Doğu ve Vadeli Brent bağlantılı Atlantik Havzası ham petrolünde alternatifler bulmak için çabalayacaklar.”

“Umman gibi ülkelerin şubat yüklemeleri için agresif teklifler göreceğimiz ve bu da Brent/Dubai farkının daha da daralmasına yol açacağı için Dubai göstergesindeki güç ancak buradan sonra artabilir,” diye ekledi.

Geçen ay Biden yönetimi, yeni Trump yönetiminden beklenen daha sert eylemler öncesinde İran ham petrolü taşıyan daha fazla gemiyi belirledi ve Shandong Liman Grubu’nun yaptırım uygulanan tankerlerin Çin’in doğusundaki limanlarına uğramasını yasaklamasına yol açtı.

Tchilinguirian, bunun sonucunda İran ham petrolünün ana alıcısı olan Çin’in de daha ağır Orta Doğu petrolüne yöneleceğini ve büyük olasılıkla Trans-Mountain boru hattından (TMX) Kanada ham petrolü alımını en üst düzeye çıkaracağını söyledi.

Güney Kore ve Japonya Dışişleri Bakanları pazartesi günü Seul’de bir araya gelerek bölgede artan güvenlik sorunları ve ev sahibi ülkedeki siyasi çalkantılar karşısında ilişkilerini güçlendirmeyi görüştüler.

Bu buluşma, Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un geçen ay kısa süreli sıkıyönetim ilan etmesinden bu yana gelişen siyasi çalkantı içerisinde, iki ülke arasındaki en üst düzey diplomatik toplantı oldu.

Aynı zamanda Kuzey Kore’nin füze denemelerinin arttığı bir dönemde gerçekleşti.

Güney Kore Dışişleri Bakanı Cho Tae-yul ile ortak bir basın toplantısı düzenleyen Japon Dışişleri Bakanı Takeshi Iwaya, “Bu bölgedeki güvenlik durumu çok ciddi bir hal alıyor ve bu stratejik ortamda Japonya-Güney Kore ilişkilerinin önemi değişmedi, hatta giderek daha da önemli hale geldi” dedi.

Iwaya ayrıca görevden alınan Devlet Başkanı Yoon’un yerine vekalet eden Güney Kore Devlet Başkanı Choi Sang-mok ile de görüşecek.

Yoon, 3 Aralık’taki sıkıyönetim kararnamesi nedeniyle geçen ay parlamentonun kendisini görevden uzaklaştırma kararı almasından bu yana Seul’deki tepedeki villasında saklanıyor ve müfettişler olası bir ayaklanmaya ilişkin ayrı bir soruşturma kapsamında kendisini tutuklama sözü verdi.

ABD ile üçlü güvenlik vurgusu

Iwaya ve Choi düzenledikleri basın toplantısında ortak müttefikleri ABD ile üçlü güvenlik işbirliğinin geliştirilmesinin önemini de yinelediler.

ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlayacak olmasıyla birlikte, 2023 yılında iki ülke arasında güvenlik anlaşmasını kuran ilk liderlerden – ABD Başkanı Joe Biden, Yoon ve eski Japonya Başbakanı Fumio Kishida – hiçbiri görevde kalmayacak.

Yoon, Tokyo ile tarihi meseleler nedeniyle sık sık gerilen ilişkileri düzeltmeyi ve bölgede Washington ile ortak bir güvenlik hamlesi yürütmeyi diplomatik bir öncelik haline getirmişti.

Iwaya pazartesi günü erken saatlerde, tarihi meseleleri bir kenara bırakma çabalarına bir selam olarak, 1945’te sona eren Japon sömürge yönetiminden bağımsızlıklarını kazanmaya çalışırken ölenler de dahil olmak üzere Kore gazilerini onurlandıran Seul Ulusal Mezarlığı’nı ziyaret etti.

Pazartesi günü ayrıca Japonya, Filipinler ve Amerika Birleşik Devletleri, liderleri arasında yapılan bir çağrının ardından Asya sularında artan gerilim karşısında üçlü bir düzenleme kapsamında işbirliğini daha da derinleştirme sözü verdi.

Geçtiğimiz hafta Güney Kore’yi ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Seul’ün demokratik sürecine olan güvenini dile getirmiş, ancak Washington’un Yoon’un sıkıyönetim ilanı sırasında attığı bazı adımlar konusunda “ciddi endişeleri” olduğunu söylemişti.

Anketler, Güney Korelilerin çoğunluğunun Yoon’un sıkıyönetim ilanını onaylamadığını ve görevden alınmasını desteklediğini gösteriyor.

ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın önümüzdeki hafta göreve gelmesinin ardından uygulanması beklenen yüksek gümrük vergilerine karşı işletmelerin siparişleri öne çekmeye devam etmesiyle Çin aralık ayında ihracatta güçlü bir büyüme kaydetti.

Ülkenin gümrük ofisi tarafından pazartesi günü açıklanan verilere göre, toplam denizaşırı sevkiyatlar dolar bazında yıllık %10,7 artarak üst üste dokuzuncu ay genişledi. Bu oran kasım ayındaki %6,7’lik büyümeyi aştı ve Reuters’ın ekonomistlerle yaptığı ankette tahmin edilen %7,3’lük artışı geride bıraktı.

ABD’ye yapılan ihracat yıllık bazda %15,6 artarak Eylül 2022’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği bloğuna yapılan ihracat %18,9 artarak rekor seviyeye ulaşırken, bu durum Çinli ihracatçıların gümrük vergilerinden kaçınmak için ABD’ye giden ürünleri üçüncü ülkeler üzerinden yönlendiriyor olabileceğini gösteriyor.

Yükselen giden sevkiyatlar, bilgi işlem ekipmanı ve entegre devreler gibi yüksek teknoloji ürünlerinden hazır giyim ve tekstile kadar çeşitli kalemleri kapsadı. Çelik, otomobil ve ev aletleri ihracatı bir önceki yıla göre %10’un üzerinde artış gösterdi.

Bu arada, dolar cinsinden ithalat aralık ayında yıllık bazda %1,0 artarak çeyreğin ilk iki ayında kaydedilen düşüşü tersine çevirdi. Bu rakam, Reuters anketindeki %1,5’lik düşüş tahminini de geride bıraktı.

Çin’in ticaret fazlası kasım ayındaki 97,44 milyar dolardan 104,8 milyar dolara yükseldi.

İthalat artışı, 2023’ün aynı ayına kıyasla %12,8 artan yüksek teknoloji ürünleri tarafından yönetildi, bunun nedeni muhtemelen Çinli şirketlerin Trump yönetiminde daha fazla ticaret kısıtlaması endişesi nedeniyle ABD’li tedarikçilerden gelişmiş çipler ve elektronik malzemeler temin etmek için çabalamasıydı.

Aynı verilere göre, 2024 yılının tamamında ihracat %5,9 artarak 3,58 trilyon dolara ulaştı. İthalat ise %1,1 artışla 2,59 trilyon dolara ulaşarak 992 milyar dolarlık rekor bir ticaret fazlası verdi.

Gümrük Genel İdaresi Bakan Yardımcısı Wang Lingjun, verilerin açıklanmasından önce düzenlenen bir basın toplantısında, artan ihracat-ithalat farkının ticari korumacılığı yoğunlaştırıp yoğunlaştırmayacağı sorusu üzerine, “Çin ticaret fazlası peşinde değil,” dedi.

“Bazı ülkeler ihracat kontrollerini kötüye kullanıyor ve Çin’e ihracatı kısıtlıyor. Biz daha fazla ithalat yapmak istiyoruz ama siz izin vermiyorsunuz, sonra da ticaret fazlası konusunda aşırı endişeleniyorsunuz. Bu kendi içinde bir çelişkidir,” dedi.

Gümrük ofisi sözcüsü Lv Daliang, 2025 yılı için daha geniş bir tabloya bakıldığında, “Bu yılki ithalatla ilgili olarak, büyüme için hala çok yer olduğuna inanıyoruz” dedi.

İhracat konusunda ise sözcü şunları söyledi: “Dış ortamdan kaynaklanan artan zorluklara ve belirsizliklere rağmen … ülkemizin ihracatının direnç ve canlılık göstermeye devam edeceğinden eminiz.”

Yeni enerji araçları

Pazartesi günü ayrı olarak, Çin Otomobil Üreticileri Birliği, 2023 yılında %58 olan ihracat artışının 2024 yılının tamamı için %19,3 olduğunu bildirdi. İçten yanmalı motorlu araçlar sevkiyatların %78’ini oluştururken, yeni enerji araçları (NEV’ler) – Çin’in elektrikli araçlar ve hibritler için kullandığı terim – geri kalanını oluşturdu. NEV ihracatı konvansiyonel araçlarda %23,5’lik bir artışa karşılık %6,7 oranında büyürken, bu durum kısmen bazı hükümetlerin Çin elektrikli araçlarına getirdiği yeni kısıtlamaları yansıtmaktadır.

Yetkililer kendinden emin bir tavır sergilerken, Capital Economics Çin ekonomisti Zichun Huang, Trump’ın gümrük vergisi tehditlerini hayata geçirmesi halinde Çin’in genel ihracatının bu yıl içinde zayıflamasını bekliyor. Huang bir notunda, “daha hızlı mali harcamaların endüstriyel emtialara olan talebi artırmasıyla ithalat hacimleri muhtemelen kısa vadede daha da toparlanacaktır” dedi.

Trump gelmeden Çin mallarını stoklama telaşı

Son aylarda bazı Amerikalı ithalatçılar, Trump yönetiminin geri dönmesiyle birlikte yeni ticaret engellerinin ortaya çıkacağı beklentisiyle Çin mallarını stoklamak için acele ediyor. Yeni başkan, başkanlık kampanyası sırasında Çin’den yapılan tüm ithalata %60’a varan oranlarda gümrük vergisi uygulama sözü verdikten sonra, göreve geldiği ilk gün bu ülkeden gelen mallara %10 ek gümrük vergisi uygulayacağını söyledi.

Öte yandan, güçlü ihracat, Çin’in uzun süredir devam eden emlak krizi ve deflasyonist baskıyla boğuşan cansız ekonomisinde nadir bir parlak nokta olmaya devam ediyor. Geçtiğimiz hafta resmi verilere göre ülkenin tüketici enflasyon oranı aralık ayında son dokuz ayın en düşük seviyesine indi. Pekin, eylül ayında ekonomik gerilemeyi tersine çevirmek için bir dizi teşvik önlemi açıklamaya başladı, etkilerin ortaya çıkması bekleniyor.

Çin’in dördüncü çeyrek gayrisafi yurtiçi hasıla istatistiklerini cuma günü açıklaması bekleniyor.