Polonya’da Başbakan Donald Tusk ve hükümeti, sığınma haklarının geçici olarak askıya alınmasını da içeren bir göç ve sığınma yasa tasarısı paketini kabul ederek tartışmalara yol açtı.

Polonya 2021 yılından bu yana artan göç baskısıyla karşı karşıya. Tusk, hükümetinin Avrupa Komisyonu tarafından onaylanan fakat Tusk’ın iktidar koalisyonunun bir kısmı ve insan hakları grupları tarafından sığınma haklarını kısıtladığı için eleştirilen yeni göç stratejisini açıkladı.

Başbakan, AB-Batı Balkanlar zirvesi için Brüksel’e gitmeden önce verdiği demeçte, “Polonya sınırları ve vize verme sistemi üzerindeki kontrolü yeniden ele alıyoruz. Bugün parlamentoya teklif edeceğimiz bir yasa paketini kabul ettik,” dedi.

Hükümete iltica başvurularını askıya alma hakkı

İçişleri Bakanlığı tarafından geçen hafta sunulan yasa teklifi uyarınca hükümet, yoğunlaşan göç baskısı karşısında sınırın belirli kesimlerinde sığınma haklarını 60 güne kadar askıya almasına olanak tanıyacak bir kararname çıkarabilecek.

Bu sürenin ötesindeki uzatmalar için parlamentonun onayı gerekecek.

Refakatsiz çocuklar, hamile kadınlar ve ciddi zarar görme riski altında olanlar gibi hassas durumdaki bireyler için de kısıtlamalara istisnalar getirilecek.

Kişiler sınırı güç kullanarak ya da kaçakçılarla koordinasyon halinde geçmediği sürece her vaka sınır muhafızları tarafından ayrı ayrı değerlendirilecek.

Göçün “araçsallaştırılması” terimine yasal açıklama getiriliyor

Ayrıca yasa, kısıtlamalar yürürlükteyken aile üyelerinin ortak iltica başvurularına geçici bir durdurma getiriyor. Bu, aile birimlerinin bu dönemlerde birlikte başvuru yapamayacağı anlamına geliyor.

Yasa aynı zamanda “araçsallaştırma” kavramına yasal bir tanım getirilmesini öneriyor. Bu terim, “şiddet içeren” sınır geçişleri veya sınır altyapısının tahrip edilmesi gibi taktikler de dâhil olmak üzere, göçü “Polonya’yı istikrarsızlaştırmak için siyasi bir araç olarak kullanan devletlerin veya kuruluşların” eylemlerini tanımlayacak.

Muhalefetteki muhafazakar Hukuk ve Adalet (PiS) ile iktidardaki koalisyonun bir parçası olan Sol’un (Lewica) ilk itirazlarına rağmen parlamentodaki çoğunluğun yasaları geçireceğini umduğunu söyledi.

Tusk, hükümetinin kimseyi sığınma hakkından mahrum bırakma niyetinde olmadığını savunurken, sığınma hakkının Belarus ve Rusya tarafından Polonya ve AB’ye karşı bir “hibrit savaş aracı” olarak kullanıldığını ileri sürdü.

Tusk, insan kaçakçılarından oluşan organize bir şebekenin, Belarus gizli servislerinin, Rus servislerinin de katılımıyla, “Polonya sınırında fiilen hibrit ama giderek daha sıcak bir savaş ilan ettiğini” kaydetti.

Polonya sert tedbirleri uygulamaya devam edecek

Bu ayın başlarında Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ile ortak bir konferansta konuşan Tusk, hükümetinin göç politikasından “herkesin etkilenmediğini” kabul ederek “Bunun bazı insanların duygularını harekete geçirdiğini biliyorum,” demişti.

Fakat Tusk, Polonya’nın yaklaşımını tersine çevirmeye niyeti olmadığını açıkça belirtmiş ve bunun yerine ikna olmayanları ikna edebileceği umudunu dile getirmişti.

Tusk, Avrupa’daki herkesi, “Belarus ve Rusya gibi rejimler tarafından araçsal olarak kullanılan sınırın yasadışı göçe karşı etkili bir şekilde korunmasının” ortak bir şey olduğu ve “bu konuda tartışmamıza gerek olmadığı” konusunda ikna etmek için çok sayıda argüman bulacağını savunmuştu.

Avrupa ülkeleri, Rusya ile savaşın dondurulması halinde Ukrayna’ya 40 bin ila 100 bin askerlik bir barış gücü göndermeyi tartışıyor. Ancak birliklerin himayesi, görev tanımı ve muhtemel sonuçlar konusunda ciddi belirsizlikler bulunuyor. Rusya ise bu planları Ukrayna’nın fiili işgali olarak nitelendiriyor.

Reuters ajansının haberine göre Avrupa ülkeleri, Rusya ile savaşın durdurulması ya da dondurulması durumunda Ukrayna’ya askeri birlik gönderilmesi konusunu detaylı bir şekilde ele alıyor.

Ajansa bilgi veren yetkililere göre, söz konusu misyonun asgari asker sayısının 40 bin olması öngörülüyor.

Ancak, Avrupa güvenlik kurumlarından bir temsilci, Ukrayna’yı Rusya’dan korumak için 100 bin askere ihtiyaç duyulacağı görüşünde.

Birliklerin, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Polonya gibi beş ila sekiz ülkeden oluşması bekleniyor.

Fakat, birliklerin toplam sayısı ve görev formatı hâlâ tartışma konusu. Örneğin, İtalya barış gücü misyonuna odaklanmayı önerirken, Fransa ve Ukrayna, Rusya’nın çevrelenmesine öncelik verilmesini savunuyor.

Birliğin kimin himayesinde konuşlandırılacağı da Avrupa ülkeleri arasında fikir ayrılığı yaratıyor.

İtalya Savunma Bakanı Guido Crozetto, barış gücü askerlerinin Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde görev yapması gerektiğini ifade etti. Ancak diğer Avrupa yetkilileri, BM Güvenlik Konseyi’nin daimî üyelerinden biri olan Rusya’nın bu durumda çok fazla nüfuza sahip olabileceğini belirterek bu seçeneğe karşı çıkıyor.

Analistler, Avrupa ülkelerinin ABD’yi de en azından istihbarat ve operasyonel yardım gibi dolaylı destekler sunması için ikna etmesi gerektiğini ifade ediyor.

Fakat ABD Başkanı seçilen Donald Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy ile yaptığı görüşmelerde, Amerikan askerlerinin ateşkesi izleme görevine katılmasını reddetmişti.

Bazı kaynaklar, Ukrayna’ya bir birlik gönderilmesinin Rusya ile doğrudan savaş riskini artırabileceği ve Avrupa ülkelerinin silahlı kuvvetleri üzerindeki yükü büyütebileceği uyarısında bulunuyor.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Franz-Stephan Gadi’ye göre, 100 bin barış gücü askerinin tahsis edilmesi, Avrupa Birliği (AB) ülkelerini kara kuvvetlerini genişletmeye zorlayabilir ve örneğin Balkanlar’daki diğer görevlerde katılımı azaltabilir.

Silah kullanımı gibi çeşitli konularda belirsizlikler devam ediyor. Reuters’a konuşan bir Fransız askeri yetkili, “Avrupalı bir asker vurulursa ne olur?” sorusunu gündeme getirdi.

Öte yandan Rusya Dış İstihbarat Teşkilatı (SVR), Batı’nın Ukrayna’da 100 bin askerden oluşan bir askeri birlik konuşlandırmayı planladığını geçen ay bildirmişti. Bu hamleyi Ukrayna’nın “fiili işgali” olarak nitelendiren SVR, NATO’nun Ukrayna ordusunun savaş kabiliyetini yeniden tesis etmek ve onları bir “intikam girişimine” hazırlamak için çatışmayı dondurmaya çalıştığını belirtmişti.

Konuyla ilgili açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, barış gücü askerlerinin yalnızca çatışmaya taraf olan tüm aktörlerin rızasıyla konuşlandırılabileceğini vurgulamıştı.

İsviçreli Büyükelçi Buch: Rusya’yı zayıflatmış olabilirler, ama aynı zamanda tüm Batı’yı da zayıflatmış oldular

Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey, İngiliz askerlerinin Ukrayna’daki askerlerin eğitimine yardımcı olmak üzere bu ülkeye gönderilmesinin önünü açtı.

Healey Kiev’e yaptığı bir ziyaret sırasında Birleşik Krallık’ın “eğitimi Ukraynalıların ihtiyaçlarına daha uygun hale getirmesi” gerektiğini söyledi.

The Times’a verdiği demeçte bakan, “Ukraynalıların eğitime erişimini kolaylaştırmamız ve daha fazla askeri motive edip harekete geçirmelerine yardımcı olmak için Ukraynalılarla birlikte çalışmamız [gerekiyor],” dedi.

Bunun Birleşik Krallık’taki Ukraynalı askerlerin eğitiminin Ukrayna’ya da yayılması anlamına gelip gelmediği sorulduğunda ise, “Ukraynalıların isteklerine cevap verebilmek için elimizden gelen her şeyi yapacağız. Savaşanlar onlar,” cevabını verdi.

Geçtiğimiz yıl eski savunma bakanı Grant Shapps, Sunday Telegraph’a verdiği bir röportajda böyle bir hamleyi desteklediğini ifade etmişti.

Healey’nin de aynı öneriyi ortaya atan ilk İşçi Partisi hükümeti üyesi olduğuna inanılıyor.

Healey bu yorumları, Rusya ile barış görüşmelerine başlaması için giderek artan bir baskı altında olan Ukrayna’ya Britanya’nın 225 milyon sterlinlik bir destek paketi taahhüt ettiği sırada yaptı.

Healey, Kiev’in görüşmelere “zayıf değil güçlü bir pozisyondan” girmesi gerektiğini söyledi.

Ukrayna’nın “Putin’le mücadele etme ve onu caydırma” kabiliyetini geliştirmeye devam etmesi gerektiğini de sözlerine ekleyen Healey, “Gözümüzü toptan ayıramayız,” dedi.

Destek paketini açıklarken İngiliz bakan, “Putin’in yasadışı geniş çaplı işgalini başlatmasından yaklaşık üç yıl sonra, Ukrayna’nın cesur insanları kırılmaz ruhlarıyla tüm beklentilere meydan okumaya devam ederken, yanlış hesaplarının derinliği her zamankinden daha açık,” dedi.

Healey, Birleşik Krallık’ın 2025 yılı boyunca Ukrayna konusundaki “uluslararası liderliğini” artıracağını da sözlerine ekledi.

Bakan, “Ruslar Ukrayna’yı cephede baskı altında tutuyor ama Putin’in kendisi de kendi ordusunu takviye etmek üzere Kuzey Kore birliklerini çağırarak, Esad’ı terk ederek ve Suriye’de kendi mevzilerini savunamayarak zayıflık işaretleri veriyor,” iddiasında bulundu.