Başbakan Fumio Kishida’nın iktidardaki Liberal Demokrat Parti’nin (LDP) başkanı olarak yeniden seçilmek istemediğini açıklamasının ardından Japonya önümüzdeki ay yeni bir lider seçecek.

Aralık 2012’den bu yana ve Japonya’nın savaş sonrası döneminin büyük bölümünde iktidarda olan LDP, eylül ayı sonunda Kishida’nın halefini seçmek için oy kullanacak ve kazanan başbakanlık görevini devralacak.

Nikkei Asia, oylama süreci ve bunun Japonya’nın iç ve dış politikaları üzerindeki potansiyel etkisi hakkındaki bilgileri haberleştirdi:

Kishida neden istifa ediyor?

Kishida çarşamba günü yaptığı açıklamada, “LDP’nin değişeceğini göstermek” ve kabinesinin onay oranını rekor düşük seviyelere çeken aylarca süren siyasi finansman skandalının “sorumluluğunu üstlenmek” için istifa ettiğini söyledi.

Kishida, 2023’ün sonlarından bu yana, birçok LDP milletvekilinin parti fonlarını kullanımlarını düzgün bir şekilde açıklamadığı haberlerinin ardından kamuoyunda yoğun eleştirilere maruz kaldı. Nikkei’nin yaptığı bir ankete göre nisan ayında kabinenin onaylanmama oranı %69 ile zirve yaptı ve ankete katılanların %80’i Kishida’nın örtülü ödenek meselesini ele alışını onaylamadığını söyledi.

Bu oranlar LDP’de Kishida’nın liderliğinde bir sonraki parlamento seçimlerini kazanamayabileceği endişesine yol açtı. Japon parlamentosu Diyetin üst kanadı için oylamanın önümüzdeki yılın ortalarında yapılması planlanırken, alt meclis seçimlerinin de Ekim 2025’e kadar yapılması gerekiyor.

Kishida’nın geri çekilişi, parti baskısı ve düşük popülarite nedeniyle istifa eden diğer bazı LDP başbakanlarınınkini yansıtıyor. En son olarak Kishida’nın selefi Yoshihide Suga da benzer şekilde, COVID-19 salgınını ele alış biçiminin kamuoyunda büyük ölçüde onaylanmaması nedeniyle Eylül 2021’de yeniden genel başkanlığa aday olmayacağını açıklamıştı.

LDP lideri – ve Japonya’nın bir sonraki başbakanı – nasıl seçilecek?

Partinin bir sonraki başkanını 20-29 Eylül tarihleri arasında seçmesi planlanıyor ve ayrıntılar 20 Ağustos’ta kararlaştırılacak. Kishida’nın parti başkanı olarak görev süresi, kazanan açıklandığında sona erecek.

Adayların en az 20 LDP Diyet üyesinden onay alması gerekiyor. Kazanan, 367’si LDP milletvekillerinin ve 367’si genel parti üyelerinin olmak üzere toplam 734 oyla belirlenecek.

İlk turda hiçbir adayın çoğunluğu kazanamaması halinde, LDP Diyet üyelerinin 367 ve parti üyelerinin 47 oyuyla – her Japon vilayetine bir oy düşecek şekilde – ilk iki arasında ikinci tur oylama yapılacak.

Kazanan, LDP’nin böyle bir sonucu garantilemek için yeterli sandalyeye sahip olduğu Diyet’te yapılacak resmi bir oylamanın ardından başbakanlık görevini devralacak.

LDP’nin rakibi Anayasal Demokratik Parti de 23 Eylül’de bir liderlik seçimi düzenleyecek. Parlamentodaki en büyük muhalefet partisi olan CDP’nin oylaması da ufukta bir genel seçim göründüğü için yakından izlenecek.

Kimlerin aday olması bekleniyor?

Adaylık başvuruları henüz başlamadı ancak çok sayıda yüksek profilli milletvekilinin aday olması bekleniyor.

Eski LDP genel sekreteri ve savunma bakanı Shigeru Ishiba çarşamba günü yaptığı açıklamada, gerekli aday sayısını toplayabilirse “kesinlikle aday olmak istediğini” söyledi. Ishiba, LDP başkanlığı için dört kez başarısız bir şekilde aday olmuş ve 2012’de kıl payı ikinci olmuştu.

2021’deki oylamada Kishida’ya karşı kaybeden Dijital Bakan Taro Kono da aday olmak istediğini söyledi. 2021’de eski başbakan Shinzo Abe tarafından desteklenen Ekonomik Güvenlik Bakanı Sanae Takaichi’nin yeniden aday olması beklenirken, Dışişleri Bakanı Yoko Kamikawa’nın da adı geçiyor. Takaichi ya da Kamikawa’nın kazanması halinde LDP’nin ilk kadın lideri olacaklar.

Partinin görevdeki Genel Sekreteri Toshimitsu Motegi, eski kabine sekreteri Katsunobu Kato, eski ekonomik güvenlik bakanı Takayuki Kobayashi ve eski başbakan Junichiro’nun oğlu Shinjiro Koizumi’nin de aday olması bekleniyor.

Ishiba, temmuz ayında Nikkei’de yapılan bir ankete katılanların %24’ünün desteğini alarak en fazla kamuoyu desteğine sahip isim oldu. En genç potansiyel aday olan 43 yaşındaki Koizumi’yi Takaichi ve Kamikawa takip ediyor.

Kishida’nın kararına tepkiler ne oldu?

Açıklama muhalif siyasetçilerden sert yorumlara neden oldu.

CDP lideri Kenta Izumi çarşamba günü yaptığı açıklamada “lider kim olursa olsun LDP’nin doğasının hiç değişmediğini” söyledi.

Muhalefetin ikinci büyük grubu olan Japonya Yenilik Partisi lideri Nobuyuki Baba ise “başbakanın siyasi reform sözünü yerine getirmemesi ve partisini birleştirememesi utanç verici” dedi.

Ancak LDP’nin koalisyon ortağı Komeito’nun lideri Natsuo Yamaguchi, “başbakanın güçlü iradesini ve ağır kararını kabul ettiğini” söyledi.

ABD’nin Japonya Büyükelçisi Rahm Emanuel, Kishida’yı “ABD’nin gerçek bir dostu” olarak nitelendirdi ve ikili ilişkilerin daha da yakınlaşmasını sağlayan savunma politikasını övdü.

Yeni başbakanın Japonya içinde ve dışında nasıl bir etkisi olacak?

Politika açısından muhtemelen pek bir değişiklik olmayacak. Seçim parti içi bir seçim ve yeni başbakan yeni bir kabine belirleyecek olsa da ekonomik ya da diplomatik politikalarda büyük değişiklikler beklenmiyor.

Muhafazakar LDP, Japonya’nın ülkede asker bulunduran ABD ile olan güvenlik ittifakının sadık bir destekçisi. Washington Tokyo’nun en önemli ikili ilişkisi olduğundan, kim kazanırsa kazansın kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinin sonucuna hazırlanmak zorunda kalacak.

1910’dan 1945’e kadar Kore Yarımadası’nı sömürge olarak yöneten Japonya ile Güney Kore arasında toprak ve tarihi meseleler nedeniyle sık sık gerginleşen ilişkiler, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un daha “ileriye dönük” ilişkiler kurma yönündeki çağrılarına yanıt veren Kishida döneminde önemli ölçüde iyileşti. Kishida’nın yerine gelecek kişinin de, Çin, Kuzey Kore ve Rusya’yı ‘hayati tehdit’ ilan eden ülkede, Güney Kore ile gelişen ivmeyi koruması bekleniyor.

Yurt içinde ise oylamanın sonucu Japonya’nın seçim takvimini etkileyebilir. Bir sonraki genel seçim en geç gelecek yıl ekim ayında yapılabilir, ancak yeni LDP lideri kabinenin onay oranlarında bir artışa neden olursa, hükümetin popülaritedeki herhangi bir artıştan yararlanmak için önümüzdeki aylarda bir alt meclis oylaması yapma olasılığı var.