Rusya’nın önde gelen gazi örgütlerinden Savaş Malulleri’nin (İVA) eski başkanı Andrey Çepurnoy ve Veteran-Rus STK’sının eski yöneticisi Valeriy Belyalov, Moskova’da gözaltına alındı. İkili, gazilerin rehabilitasyonu için kullanılan ve değeri 1 milyar rubleyi aşan sanatoryumu yasa dışı yollarla ele geçirmekle suçlanıyor. Soruşturma, İçişleri Bakanlığı ve Başsavcılık kontrolünde devam ediyor.

Rusya’nın en büyük gazi örgütlerinden biri olan Savaş Malulleri’nin (İVA) eski başkanı Andrey Çepurnoy ve Veteran-Rus adlı kâr amacı gütmeyen kuruluşun eski direktörü Valeriy Belyalov, Moskova’da büyük çaplı dolandırıcılık suçlamasıyla gözaltına alındı.

Rusya İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İrina Volk, TASS ajansına yaptığı açıklamada, şüphelilerin gazilerin rehabilitasyonu için kullanılan ve değeri 1 milyar rubleyi aşan “Rus Sanatoryum” kompleksini yasa dışı yollarla ele geçirdiklerini belirtti.

Olay, Moskova oblastının Ruza bölgesinde bulunan sanatoryumun mülkiyetinin usulsüz bir şekilde devredilmesiyle ilgili.

Bakanlık: Devir işlemi usulsüzdü

Volk’un aktardığına göre, İVA merkez yönetim kurulu üyelerinin “yetkisiz” bir toplantısında alınan kararla, sanatoryuma ait 48 gayrimenkulün Veteran-Rus STK’sına devredildiği iddia ediliyor.

Bu durumun gazi örgütüne 1 milyar rubleden fazla maddi zarar verdiği vurgulandı.

Mahkeme kararına rağmen mülkler STK’nın elinde

Moskova Oblastı’ndaki Ruza Bölge Mahkemesi’nin 2023 yılında söz konusu devir işlemini geçersiz saydığı, ancak tesislerin hâlen STK’nın tasarrufunda olduğu belirtildi.

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü, “savaş malullerinin ve özel askeri operasyon katılımcılarının haklarını korumak amacıyla” soruşturma makamlarının mülklere el konulması için çalışacağını ekledi.

Evlerde arama yapıldı

Çepurnoy ve Belyalov’un gözaltına alınması sırasında ikametgahlarında aramalar yapıldı. Güvenlik güçleri, belgelere, teknik ekipmanlara ve iletişim araçlarına el koydu.

Soruşturmayı yürüten yetkililer, olası suç ortaklarını tespit etmeye çalışıyor. Kommersant gazetesinin haberine göre, eski yöneticiler 28 Mayıs’ta gözaltına alındı ve sorgularında suçu birbirlerinin üzerine atmaya çalıştılar.

İçişleri Bakanlığı, davanın bakanlık ve Başsavcılık yönetiminin kontrolü altında olduğunu vurguladı.

Çepurnoy’un geçmişi

Eski bir GRU özel kuvvetler subayı olan ve iki Kızıl Yıldız Nişanı sahibi Çepurnoy, yirmi yılı aşkın bir süre Rusya’nın en büyük gazi örgütlerinden birini yönetti.

İVA’daki federal görevini kaybettikten sonra aynı yapının Moskova şubesinin başkanlığını yürüttü ve bu şube Moskova bütçesinden fon alıyordu.

Çepurnoy, 2019 yılında İVA fonlarını zimmetine geçirmekten ertelenmiş hapis cezasına çarptırılmıştı.

Kommersant‘ın yazdığına göre, bu olaydan önce uzun süre soruşturmadan kaçmış ve “hastanelerle akıl hastanesi arasında mekik dokumuştu”.

Çepurnoy’un, aralarında Senatör Frants Klintseviç’in de bulunduğu gazi hareketindeki diğer etkili isimlerle anlaşmazlıkları bulunuyordu.

Çepurnoy, Klintseviç’i gazi camiasını bölmekle suçlamış ve bu konuda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e şikayette bulunmuştu.

Afganistan ve Askeri Travma Savaş Malulleri Tüm Rusya Kamu Örgütü (İVA), 1992 yılında Rus Sanatoryumunu devletten devralan Afganistan’daki Rus Savaş Malulleri Fonu’nun halefi olarak kurulmuştu.

Rusya Anayasa Mahkemesi Başkanı: Yolsuzluk Nazizm ve terörden daha tehlikeli bir düşman

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında İstanbul’da yapılan ikinci tur müzakerelerden “ani” kararlar beklemenin yanlış olacağını ifade etti. Görüşmelerde, hasta ve yaralılarla 25 yaş altı askerleri kapsayan geniş çaplı esir takası ve cenazelerin takası konularında önemli anlaşmalara varıldı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında İstanbul’da gerçekleşen ikinci tur doğrudan müzakerelerden “ani” kararlar ve atılımlar beklemenin “yanlış” olacağını ifade etti.

Peskov, buna karşın görüşmede önemli anlaşmalara varıldığını ve bu anlaşmaların hayata geçirileceğini, çalışmaların ise devam edeceğini kaydetti.

İstanbul’da 2 Haziran’da, üç yılı aşkın bir aranın ardından 16 Mayıs’ta yeniden başlayan müzakerelerin ikinci turu yapıldı.

Moskova ile Kiev, barışçıl bir çözüme ilişkin memorandum taslaklarını karşılıklı olarak sundu. Rusya’nın sunduğu belgenin, 30 günlük bir ateşkes sağlanmasına yönelik olası yolları içerdiği belirtilirken, Kiev belgeyi incelemek için süre istedi.

Görüşmelerde ayrıca, çatışmaların başından bu yana en kapsamlı esir takası üzerinde anlaşmaya varıldı.

Ağır hasta ve yaralıların yanı sıra 25 yaş altındaki askerler “herkesin herkesle” formatında takas edilecek.

Rus heyetine başkanlık eden Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy, her iki tarafın da en az 1000 esiri teslim edeceğini açıkladı.

Rusya’nın tek taraflı olarak 6 bin Ukraynalı askerin cenazesini Ukrayna’ya teslim etme sözü verdiği de bildirildi.

Ukrayna heyetinin başkanı ve Savunma Bakanı Rüstem Umerov ise tarafların ölenlerin cenazelerinin “6000’e 6000” formatında takası konusunda anlaştığını belirtti. Görüşmede Ukraynalı çocukların geri dönüşü meselesinin de ele alındığı kaydedildi.

Peskov: Çatışmanın temel nedenleri ortadan kaldırılmalı

Kremlin Sözcüsü Peskov, RİA Novosti‘nin aktardığına göre, “(Ukrayna tarafından) sunulan (barışçıl çözüm) memoranduma ilişkin tepkiyi bekliyoruz,” dedi.

Peskov, Rusya’nın sunduğu memorandumun “bu çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırmayı ve sürdürülebilir bir çözüm yoluna girmeyi” amaçladığını sözlerine ekledi.

Rusya merkezli Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi (TsMAKP), ülke ekonomisinin ‘küresel çalkantı’ zemininde yavaşladığını ve savunma dışı birçok sektörün durgunluğa, hatta resesyona girdiğini belirtti. Rapora göre, yüksek reel faizler yatırımları baskılarken, tüketimdeki yavaşlama ve bütçe konsolidasyonu riskleri ekonomik görünümü olumsuz etkiliyor.

Rusya ekonomisinin “küresel çalkantı” zemininde yavaşladığı ve savunma sanayii dışındaki birçok sektörün durgunluğa, hatta resesyona girdiği bildirildi.

İktisat Doktor Adayı D.R. Belousov tarafından 27 Mayıs 2025’te Tyumen oblastında düzenlenen “Girişimci Günü—2025” forumundaki “Ekonomide gerçekte neler oluyor?” başlıklı uzman oturumunda sunulan ve Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi (TsMAKP) verilerine dayanan rapora göre, mevcut durumda sistemik öneme sahip ekonomik faktörler arasında “savunma sanayi” ile bağlantılı olmayan çoğu sektörün durgunluğa (hatta resesyona) girmesi, aşırı yüksek reel temel faiz oranı nedeniyle yatırım dinamiklerinin frenlenmesi (bu durum kredi ve federal borçlanma senetler faizlerini de beraberinde çekiyor), (erken) bütçe konsolidasyonu riskleri ve ‘ücret yarışı’ olanaklarının tükenmesiyle bağlantılı olarak tüketim dinamiklerinin yavaşlaması” gösterildi.

Ekonomide ‘küresel çalkantı’ ve yavaşlama işaretleri

Raporda, Rusya ekonomisindeki yüksek frekanslı verilerin, “durgunluktan düzeltmeye, muhtemelen bir resesyonun başlangıcına doğru bir geçişin işaretlerini verdiği” vurgulandı.

Bu çıkarımın, “hem iyi gözlemlenebilen Ekonomik Faaliyetler Agregası (AEA) bileşenleri hem de finans sektörünün katma değeri gibi GSYİH’ye ‘eklenen’ unsurlar açısından geçerli olduğu” ifade edildi.

Ayrıca, bu durumun “sanayi, ulaştırma, inşaat gibi münferit sektörlerin dinamikleri ve nihai talebin en önemli bileşenleri olan yatırımlar, hanehalkı tüketimi ve mal ihracatındaki artan sorunlarla da teyit edildiği” kaydedildi.

Sanayi ve yatırımda alarm zilleri

Sanayide durgunluk gözlendiği, “2024 sonundaki artışın ardından üretim hacminin keskin bir şekilde geçen yılın ortası seviyesine gerilediği ve ardından istikrar kazandığı” belirtildi.

Raporda, “savunma sanayiinin baskın olduğu sektörler hariç tutulduğunda sanayi üretim dinamiklerinin resesyona geçişinden bahsedilebileceği” ifade edildi.

2025’in ilk çeyreğinde sivil ürün üretiminin aylık ortalama yüzde 0,8 azaldığı (Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,1 düşüş, mevsimsellikten arındırılmış), sonuç olarak üretim seviyesinin Nisan 2023’ten bu yana en düşük değerlere ulaştığı aktarıldı.

Sabit sermaye yatırımlarının resmi olarak hızlandığı belirtilse de, bunun “daha ziyade yıl sonunda büyük inşaat projelerinin mevsimsel normların ötesinde devreye alınmasıyla ilgili olduğu” kaydedildi.

Raporda, “Ekonomide yatırım aktivitesinin yoğunluğunda keskin bir düşüş yaşandığı, mart ayında yatırım malları arzının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 91 seviyesinde tahmin edildiği, yerli makine ve teçhizat arzının ise daha hızlı düşerek yüzde 86’ya gerilediği” bildirildi.

Rusya’da yüksek faizler KOBİ’lerin satışlarını vurdu, kredi iştahı arttı

Tüketim düşüyor, belirsizlik artıyor

Hanehalkı tüketiminin genel olarak yavaşlamaya devam ettiği, “durgunluk ve resesyon sınırında olduğu” ifade edildi.

“Tüketici pazarının tüm ana büyük segmentlerinde benzer bir tablonun (durgunluk veya hafif düşüş) gözlendiği” belirtildi.

İmalat sanayindeki büyümeyi sınırlayan faktörlere de değinilen raporda, “en önemli sınırlayıcı faktörün ekonomik durumdaki belirsizlik (yüzde 70 önem derecesi) olduğu, bunun rubledeki yüksek oynaklık, enflasyon ve sıkı para politikası koşullarında doğal olduğu” vurgulandı.

İkinci sırada ise “iç pazardaki talep yetersizliği ve yüksek kredi faizlerinin (yaklaşık yüzde 50 önem derecesi) geldiği” aktarıldı.

Personel kısıtlamalarının (yüzde 40 önem derecesi) ise talep kısıtlamalarından daha az önemli hale geldiği, bunun da “Rusya Merkez Bankası’nın yüksek faiz oranıyla ‘aşırı ısınan taleple mücadele’ yaklaşımıyla doğrudan çeliştiği” ifade edildi.

Kapasite kullanım oranlarının ekonomi genelinde yavaşça düşmeye devam ederek yüzde 80’in biraz altına indiği, imalat sanayinde ise hızla düşerek yüzde 74’e gerilediği (mevsimsellikten arındırılmış) ve “artık sistemik bir büyüme kısıtlayıcısı olarak değerlendirilemeyeceği” belirtildi.

Raporda ayrıca, “hızlanan ücret artışının şirketlerin ana yatırım kaynağı olan brüt kârı baskıladığına” dikkat çekildi.

Orta vadeli tahminler karamsar

TsMAKP’nin Mart 2025 tarihli orta vadeli makroekonomik tahminlerine de yer verilen raporda, 2025 yılı için GSYİH büyüme beklentisinin yüzde 1,3-1,6 aralığına (Eylül 2024 tahminine göre eksi yüzde 0,8 puan), sabit sermaye yatırımları artışının yüzde 1,8-2,2’ye (eksi yüzde 2,4 puan) ve hanehalkı tüketim artışının yüzde 2,3-2,5’e (eksi yüzde 0,62 puan) düşürüldüğü görüldü.

Dolar kurunun ise 2025 sonunda 100-103 ruble aralığında olması beklenirken (Eylül tahminine göre artı 8 ruble), işsizlik oranının yüzde 2,5-2,8 (artı yüzde 0,14 puan) aralığında tahmin edildiği kaydedildi.

Rusya, bütçe açığını kapatmak için rubleyi devalüe etmeyi planlıyor

‘Etkin egemenlik’ için yeni model arayışı

Raporda, Rusya ekonomisinin önümüzdeki 20-30 yılda hem küresel hem de içsel açıdan niteliksel olarak yeni bir durumda faaliyet göstermek zorunda kalacağı vurgulandı.

“Yeni güç merkezlerinin yükselişi, küresel enerji dönüşümü, hızlanan teknolojik gelişmeler, demografik geçiş ve dijital geçişin” bu yeni durumu şekillendireceği ifade edildi. İçeride ise “dünya ekonomisine eski entegrasyon modelinin tükendiği, demografik açık ve yaşlanan nüfus, kaynak rantının tükenmesi, yüksek ‘sosyal borç’, teknolojik modernizasyonda, robotlaşma düzeyinde ve iş gücü verimliliğinde gecikme ve teknolojik döngünün ‘kopukluğu’ gibi sorunların ağırlaştığı” belirtildi.

Bu koşullarda, Rusya ekonomisinin “etkin egemenliğini” sağlamak için “yılda en az yüzde 3,5 gibi yeterince yüksek büyüme hızlarına sahip olması gerektiği” vurgulandı.

Ancak, “sistemik yaptırımlar, dünya ekonomisinin yavaşlaması ve olumsuz demografik eğilimlerin birleşimi Rusya ekonomisinin dinamiklerini muhtemel senaryoda yüzde 1,5-2,0’ye, kriz senaryosunda ise yüzde 1,0’e kadar yavaşlatacağı” öngörüldü.

Dijitalleşme ve teknoloji öncelikli

Çözüm yollarına da değinilen raporda, “yatırım ve sosyal olmak üzere iki kanatlı modernizasyon”, “devlet ve iş dünyası arasında yüksek düzeyde sinerji ile yatırım sürecinin etkinleştirilmesi”, “sosyal kalkınma” ve “iş dünyasıyla etkileşim yoluyla teknolojik gelişme” gibi ana eylem başlıkları sıralandı.

Raporda, “dijitalleşmenin bir iş standardı haline geldiği, fiziksel ürünlerde dijital bileşenlerin sayısının arttığı, ulaşım otomasyonunun yaygınlaştığı ve işletmelerin elektronik kasalar, elektronik belge yönetimi ve e-ticaret platformları gibi IT sistemlerine bağlanma zorunluluğunun arttığı” vurgulandı.

Bunun yanı sıra, “robotlaşma ve insansız araçlarla emeğin ikamesi, orta teknolojili endüstriler için yeni bir teknolojik temel oluşturulması (malzemeler, süreçler, dijitalleşme) ve yeni endüstriler için sürekli eğitim/yeniden eğitim sistemlerinin geliştirilmesi” gibi adımlar da acil eylem planları arasında gösterildi.

Rusya ekonomisi, 2022’den bu yana ilk kez ilk çeyreği daralmayla tamamladı