İki ülke arasındaki ilişkiler kısmen vizesiz seyahat sayesinde gelişirken, Avustralya bu yıl Çin’de düzenlenen dünyanın en büyük ticaret fuarına 250’den fazla şirketle şimdiye kadarki en büyük delegasyonunu getirdi.

Şanghay’daki Çin Uluslararası İthalat Fuarı (CIIE) salı günü başladı. Altı gün sürecek olan etkinlik, Çin’in ticaret ortaklarıyla olan bağlarının gücünü vurgulamayı amaçlıyor.

Avustralya’nın kontenjanında yer alan işletmelerin neredeyse %70’i süt, Wagyu sığırı ve şarap tedarikçileri de dahil olmak üzere gıda ve içecek şirketlerinden oluşuyor.

Ülkenin Şanghay merkezli kıdemli ticaret ve yatırım komiseri John Madew, “Avustralya bu yılki CIIE’de şarap ve içecekler, sığır ve kuzu eti, deniz ürünleri, paketlenmiş gıdalar, sağlık ve tüketici ürünleri alanlarında güçlü bir varlık gösteriyor” dedi ve ekledi: “Bu birinci sınıf ürünler Çinli tüketiciler tarafından büyük ilgi görüyor.”

Avustralya hükümetinden yapılan açıklamaya göre, Avustralyalı delegeler bu hafta toplam değeri 300 milyon A$ (198 milyon ABD$) olan bir dizi anlaşma imzalamayı bekliyor ve fuar ilerledikçe mali ödülün de artması bekleniyor.

Organizatöre göre geçen yıl Çinli şirketler CIIE’de uluslararası katılımcılarla 78,4 milyar ABD doları değerinde anlaşma imzaladı ve bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 6,7 artış gösterdi. Bu yılki fuara aralarında Volkswagen ve kozmetik şirketi L’Oreal gibi büyük küresel firmaların da bulunduğu 150’den fazla ülke ve bölgeden 3.500 katılımcı iştirak etti.

Başbakan Robert Fico liderliğindeki Slovak heyetinin Çin ziyareti sona ererken, muhalefet partileri Bratislava’nın Pekin ile yeni kurduğu “stratejik ortaklık” konusunda endişelerini dile getirerek Slovakya’nın iç işleri ve “Batıdaki” itibarı için potansiyel riskler konusunda uyarıda bulundu.

Fico’nun Çin ziyareti sırasında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Pekin ve Bratislava arasındaki “stratejik ortaklığın” geliştirildiğini duyurdu.

Fico’nun 30 Ekim’de başlayan ve 5 Kasım’da sona eren ziyareti sırasında ikili işbirliğini artırmaya yönelik çeşitli anlaşmalar imzalandı ve Ukrayna’daki savaşla ilgili görüşmeler yapıldı.

Fico, Çin’in çatışmanın çözümünde kilit bir rol oynayabileceğini iddia etti ve Batılı müttefiklerini “militarist dilleri” nedeniyle eleştirdi.

Muhalefetteki SaS partisinden savunma ve güvenlik uzmanı Juraj Krúpa pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, “Fico, Batı Ukrayna’yı desteklemeye devam ettiği sürece Ukrayna’daki savaşın sona ermeyeceğini iddia ederek bir kez daha Rus propagandasına hizmet ediyor. Çin ve Kuzey Kore’nin Rusya’ya doğrudan yardım ettiği gerçeği konusunda ikiyüzlü bir şekilde sessiz kalıyor,” dedi.

Krúpa, Fico’nun açıklamalarının “Batılı ortakların Slovakya’ya olan güvenini sarstığını” da sözlerine ekledi. Fico, Çin’e gitmeden hemen önce Rus devlet kanalı Rossiya 1’e bir röportaj vermişti.

Muhalefetten ziyarete “şeffaflık yok” suçlaması

Krúpa ayrıca Slovak heyetinin seyahatinin “şeffaf olmamasından” duyduğu endişeyi dile getirerek, heyette kamu yayıncısı STVR ya da Slovak haber ajansından (TASR) hiçbir Slovak medya temsilcisinin yer almadığına dikkat çekti.

Pazar günü, muhalefetteki KDH partisinin lideri Milan Majerský, Çin ile artan bağların, Macaristan’da bildirildiği gibi Çinli gizli polis memurlarının Slovakya’ya gelmesine yol açabileceği yönündeki korkularını dile getirdi.

Ziyaret, önde gelen muhalefet partisi İlerici Slovakya (PS) tarafından da başından beri eleştirildi. PS güvenlik uzmanı ve Slovakya’nın NATO eski büyükelçisi Omáš Valašek, “değer temelli bir politika yerine, demokratik ilkeleri benimsemeyen bir rejime borçlu ve bağımlı hale gelme riskiyle karşı karşıyayız” uyarısında bulundu.

PS ulaştırma uzmanı Martin Pekár ise, “Kuzey Makedonya ve Karadağ gibi ülkeler bunun bedelini çoktan ödedi. Çin yatırımları onlara sadece yolsuzluk skandalları ve borç getirdi,” iddiasında bulundu.

Vize kolaylığı ve Pekin’e doğrudan uçuşlar

Çin’i en son 2007 yılında ziyaret eden Fico’ya bu ziyaretinde, aralarında çok sayıda bakan ve 70’ten fazla şirketin temsilcilerinin de bulunduğu geniş bir heyet eşlik etti.

13 işbirliği belgesinin imzalandığı ziyarette ticaret ve yatırım, ulaştırma, turizm, çevre ve kültür alanlarında çeşitli Mutabakat Zabıtları imzalandı.

Ortaklığın bir parçası olarak iki ülke, Slovak vatandaşları için Çin’e 15 günlük vizesiz seyahat uygulamasını kabul etti ve Fico, Bratislava ile Pekin arasında doğrudan bir hava bağlantısı kurma planlarını açıkladı.

Gezide ayrıca Slovakya’nın birlikte çalıştığı ve gelecekte ortaklıklar geliştirmek istediği şirketler de ziyaret edildi.

ABD Savunma Bakanlığı’na (Pentagon) bağlı Savunma Tehdit Azaltma Ajansı’ndan emekli William Moon, Foreign Affairs dergisinde yayımlanan analizinde, Rusya’nın nükleer silah depolarının savaş bölgesine tehlikeli derecede yakın olduğunu vurguladı.

Moon, Ukrayna’nın Rus hedeflerine saldırmasının, Rusya’nın nükleer başlıklarını tehlikeye attığını belirtti. Analize göre, Rusya’nın batısında, Ukrayna’nın insansız hava araçları ve füzelerinin menziline girmiş en az 14 nükleer depo bulunuyor.

Ukrayna’nın saldırıları kazara nükleer patlamaya yol açabilir mi?

Ukrayna, Rusya topraklarındaki hedeflere yönelik yüzlerce İHA saldırısı gerçekleştiriyor. Ancak bu saldırılar, istemeden de olsa bir nükleer depoya isabet ederek patlama riskini doğurabilir.

Moon’a göre, söz konusu patlamalar nükleer silahların doğrudan patlamasına neden olmaz ancak başlıkların yer aldığı bölgede radyasyon yayılımına yol açabilir.

Çin müdahale mi eder mi?

Moon, Çin’in Rusya üzerindeki nükleer güvenlik konusunda etkili olabileceğini iddia etti. Çin’in Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT) kapsamındaki rolü, Rusya’yı nükleer başlıkları güvenli alanlara taşıması konusunda teşvik etmesini gerektiriyor.

Moon, “Çin’in bu süreçte liderlik etmesi, Rusya’nın nükleer başlıklarını güvence altına alması adına büyük bir adım olacaktır,” ifadelerini kullandı. Moon’a göre Çin’in bu konudaki tutumu, Rusya’nın nükleer güvenlik açısından uluslararası güvenilirliğini koruyup koruyamayacağını belirleyecek.

‘Eski Soğuk Savaş güvenlik protokollerine dönmek mecburi’

1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, ABD, Tehdit Azaltma Programı ile Rusya’nın nükleer stoklarını güvence altına almasına yardımcı olmuştu.

Fakat Moon, bu güvenlik önlemlerinin iyi donanımlı bir orduya karşı koruma sağlamayacağını kaydetti. Rusya’nın bu güvenlik standartlarına geri dönmesi gerektiğini vurgulayan Moon, Ukrayna ile savaşın bu önlemleri geçersiz kıldığını ifade etti.

Öte yandan Rusya’nın nükleer doktrini, nükleer unsurlara yapılacak bir saldırıyı karşılık verme gerekliliği olarak değerlendiriyor.

Moon, Ukrayna tarafından gerçekleştirilen herhangi bir kazara saldırının bile Rusya’nın nükleer yanıtını tetikleme ihtimali taşıdığına dikkat çekti.

“Rusya, kendi depolarına yönelik bir saldırıyı bahane ederek nükleer bir misilleme yapabilir,” şeklinde bir uyarıda bulunan Moon, bu senaryonun dünya genelinde büyük bir güvenlik tehdidi oluşturacağını ifade etti.

Rusya’nın nükleer silahlarını güvenli bölgelere taşıması, küresel güvenlik için kritik önemde.

Moon, diğer nükleer güçlerin, özellikle NPT’ye taraf ülkelerin, Rusya’ya nükleer depolarını güvenli bölgelere taşıması yönünde baskı yapmaları gerektiğini savundu.

Rusya’nın nükleer caydırıcılık politikası yeniden şekilleniyor