Bizi Takip Edin

ASYA

Çin, DeepSeek ile yapay zekâ yarışında ABD’yi sollayacak mı?

Yayınlanma

Çinli şirket DeepSeek’in geliştirdiği yeni yapay zekâ modeli DeepSeek-R1, ABD’li teknoloji devlerinin hisselerinde büyük düşüşlere neden oldu. DeepSeek’in daha düşük maliyetle daha etkili sonuçlar vermesi, ABD’nin yapay zekâ alanındaki liderliğini tehdit ediyor.

Önde gelen ABD’li işlemci ve yapay Önde çipi üreticisi Nvidia, 27 Ocak 2025 tarihinde hisselerinde yüzde 18’lik bir düşüş yaşadı. MarketWatch verilerine göre, şirketin piyasa değeri tarihinde ilk kez 600 milyar doların üzerinde azaldı.

Bu düşüş, Çinli şirket DeepSeek tarafından geliştirilen bir yapay zekâ modelinin Amerikan App Store’da OpenAI’ın ChatGPT’sini geçerek en çok indirilen uygulama haline gelmesi haberlerinin ardından gerçekleşti.

OpenAI’a rakip olan bu yeni yapay zeka, Amerikan borsası için de “kara kuğu” etkisi yarattı. ABD’nin önde gelen teknoloji şirketlerinin hisselerini içeren Nasdaq endeksi, 27 Ocak’ta yüzde 3,07 düşüşle 19.341,83 puana geriledi. ABD’nin en büyük 500 şirketini kapsayan S&P endeksi yüzde 1,46 kayıpla 6.012,28 puana düşerken, Dow Jones sanayi endeksi ise yüzde 0,65 artışla 44.713,58 puana yükseldi.

En büyük zararı mikroçip üreticileri gördü. Broadcom hisseleri yüzde 17,4, Micron yüzde 11,7 ve Marvell Technology yüzde 19,1 değer kaybetti.

Dünyanın en büyük gelişmiş mikroçip ekipmanı üreticisi olan Hollandalı ASML’nin Nasdaq’taki hisseleri yüzde 5,8 düştü. Yandex N.V. Arkadiy Voloj’un eski yabancı varlıkları üzerine kurulu yapay zekâ altyapı geliştiricisi Nebius Group’un hisseleri ise yüzde 37 oranında değer kaybetti.

MarketWatch verilerine göre, diğer ABD’li teknoloji şirketlerinin hisseleri de düşüş yaşadı. Microsoft hisseleri yüzde 3,71, Google hisseleri ise yüzde 2,76 oranında geriledi.

Rusya borsasının ana göstergesi olan MOEX endeksi, 27 Ocak’ta yüzde 1,9 düşüşle 2.891,39 puana geriledi. 28 Ocak 13:39 itibarıyla (Moskova saati) endeks yüzde 0,23 daha düşerek 2.884,69 puana indi.

Financial Times‘ın (FT) haberine göre, Nvidia hisselerindeki düşüşün nedeni, DeepSeek’in dil modelini eğitmek için Amerikan rakiplerine göre çok daha az çip kullanması. Çin’in maliyet tasarrufunun büyük kısmı Nvidia çiplerinin yerini almasıyla sağlandı, çünkü ABD politikası Çin’e ileri teknoloji çip ihracatını yasaklıyor. FT, bunun ABD’nin teknolojik liderliğini ciddi şekilde baltalayabileceğini, çünkü Batılı ekipmanlara yapılan milyarlarca dolarlık yatırımın anlamını yitirebileceğini bildirdi.

Ancak, finans analisti Pavel Ryabov Telegram kanalında yaptığı açıklamada, ABD’de yalnızca yapay zeka ile ilgili şirketlerin hisselerinin değer kaybettiğini, geri kalan piyasanın ise yükselişte olduğunu (piyasanın 11 sektöründen 6’sı yükseldi) belirtti. Ryabov’un hesaplamalarına göre, 27 Ocak Pazartesi günü tüm halka açık Amerikan şirketlerinin toplam piyasa değeri 953 milyar dolar azaldı.

Finam analisti Leonid Delitsin, Rusya’nın önde gelen ekonomi gazetelerinden Vedomosti’ye verdiği demeçte, Amerikan piyasasının yapay zekanın “abartı zirvesine” ulaştığına ve şimdi yapay zekâ ile ilgili şirketlerin hisselerinin çökeceğine inandığını söyledi. Pek çok yatırımcının düşüş başlamadan önce satma umuduyla teknoloji hisselerini kısa vadeli aldığını ve şimdi diğer olumsuz haberler gelmeden önce hisselerini satmak için acele ettiğini belirtti.

Delitsin, büyük teknoloji şirketlerinin hisselerinin yakında biraz düzeleceğini öngörüyor: Nvidia hisseleri, işlem seansları arasında zaten yüzde 4 değer kazandı. Delitsyn’e göre, bundan sonra hisse senedi fiyatları 2024 yılına ait bilançoları beklerken mevcut seviyelerde “donacak”.

Çin’in yapay zekâsı Amerikan yapay zekasından neden daha iyi?

DeepSeek, yeni yapay zekâ modeli DeepSeek-R1’i 20 Ocak 2024’te duyurdu. Bu modelin artan popülaritesiyle birlikte yabancı medya, ABD’nin teknolojik liderliğinin baltalanabileceği endişesini dile getirerek Amerikan teknoloji devlerinin hisselerindeki düşüşlere atıfta bulundu.

NBC News‘in haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump, “DeepSeek yapay zekasının piyasaya sürülmesi, endüstrilerimizi ‘uyandırmalı’ ve kazanan bir stratejiye odaklanmalarını sağlamalıdır,” dedi. Trump, eğer teknoloji üretim sürecini bu kadar ucuzlatmayı mümkün kılıyorsa, Amerikan şirketlerinin de böyle bir çözüm araması gerektiğini belirtti.

OpenAI’ın kurucusu ve CEO’su Sam Altman, yeni rakibi “ilham verici” olarak nitelendirdi ve piyasaya yeni çözümlerle çıkma sözü verdi. Bloomberg‘in şirketin resmi açıklamasına dayanarak bildirdiğine göre, Nvidia, Çin modelini ABD politikalarını ihlal etmeyen “mükemmel bir yapay zeka başarısı” olarak kabul etti.

DeepSeek’in resmi açıklamalarına göre, yeni sinir ağı modelinin projesine toplam 5,5 milyon dolar harcandı. Moskova Devlet Üniversitesi bünyesindeki Ulusal Teknoloji Girişimi (NTI) Yetkinlik Merkezi’nin teknoloji transferi direktör yardımcısı Timofey Voronin, bunun Microsoft ve Google dahil olmak üzere ABD’li büyük şirketlerin benzer modelleri eğitmek için harcadığı miktarlardan onlarca kat daha az olduğunu belirtti.

Voronin, yeni yapay zekanın ikinci avantajının DeepSeek’in karar alma sürecini göstermesi olduğunu, ChatGPT’nin ise genelde yalnızca hazır bir cevap ürettiğini söyledi. Modelin etkililiği ve popülerliği, yapay zekanın kendisinin yüklemesine izin verdiği metin dosyalarının 100 MB’a ulaşmasıyla da ilgili, bu da piyasadaki diğer ücretsiz seçenekleri önemli ölçüde aşıyor.

ITMO Üniversitesi bünyesindeki Makine Öğrenimi Teknolojileri ve Bilişsel Teknolojiler Yetkinlik Merkezi uzmanı ve Endüstride Güçlü Yapay Zekâ araştırma merkezinin bilimsel direktörü Aleksandr Buhanovskiy, DeepSeek modelinin açık kaynaklı olduğunu ve Meta AI’ın yapay zekâ modeli Llama’nın mimarisini miras aldığını belirtti. Buhanovskiy, bu yöntemin geleneksel olmasına rağmen, DeepSeek’in eğitim sürecinin organizasyonuyla ilgili detaylarda belirli avantajlara sahip olduğunu söyledi.

Uzmanın görüşüne göre, öncelikle bir dizi seçilen testi tam olarak kapsayacak şekilde eğitim verilerinin dengeli bir şekilde düzenlenmesi söz konusu. İkinci olarak, model, eğitim verilerinin “ikincil” işleme tabi tutulduğu, kopyaların ve “çöpün” kaldırıldığı bir dizi kural uyguluyor. Buhanovskiy, üçüncü bir özellik olarak, ekran kartlarındaki hesaplama birimlerinin belleğinin daha verimli kullanılmasını gösterdi. Sonuç olarak, eğitim hızı daha yüksek, verilerin gerçek boyutu daha küçük ve genel performans daha etkili.

Yapay Zekâ İttifakı uzmanı ve Eğitim Tasarımı Telegram kanalının yazarı Andrey Komissarov, DeepSeek’in yapay zekasının rakiplerinden daha büyük bir bağlamsal pencereye (sorgu penceresi) sahip olduğunu belirtti. Standart dil modellerinde bu, 8.000-10.000 karaktere kadar çıkabilir. DeepSeek modelinin ücretsiz versiyonunda pencere rakiplerinden üç kat daha büyükken, ücretli versiyonda karakter sayısı 1 milyona ulaşıyor. Komissarov’un iddiasına göre bu, hem modeli önemli ölçüde ucuzlatıyor hem de sorguları yanıtlamada daha etkili hale getiriyor. Uzman, “Kuşkusuz, bu, ana aktörlerin işini bozan bir piyasa dampingidir,” dedi.

Komissarov ayrıca DeepSeek’in PDF dosyalarıyla iletişim kurma yeteneğine de dikkat çekti. Çoğu hizmetin bu özellik için ek ücret talep ettiğini göz önünde bulundurarak bunun önemli bir pazar avantajı olduğunu düşünüyor. Uzman, “Ayrıca daha az halüsinasyon görüyor,” diye de ekliyor. Yapay zeka halüsinasyonları, modelin hatalı bir soruya işaret etmek yerine gerçekte olmayan bir cevabı “uydurmaya” başladığı durumları ifade ediyor.

T.Hunter araştırma departmanı direktörü İgor Bederov, DeepSeek modelinin küresel avantajlarının Rusya pazarında da ortaya çıktığını düşünüyor. Çinli geliştiriciler, Rus IP adreslerinden gelen sorguları kısıtlamıyor ve modelin kendisi Rusça sorguları anlayabiliyor ve bunları etkili bir şekilde yanıtlayabiliyor. Bederov’a göre bir diğer artı, yeni modelin kendi kendini eğitme süreci ve internete serbest erişim. Uzman, pek çok karşılaştırma testinde yeni sinir ağının ya ChatGPT-4o’dan (OpenAI) daha iyi performans gösterdiğini ya da ondan aşağı kalmadığını iddia ediyor.

DeepSeek yapay zekâda devrim mi başlatacak?

Uzmanlar, DeepSeek’in yeni bir BT “devi” olup olmayacağı konusunda hemfikir değil. Örneğin, Bederov, DeepSeek’in “devrim niteliğinde” olup olmadığını değerlendirmenin henüz zor olduğunu, bunun modelin reel ekonomide uygulanmasıyla anlaşılacağını düşünüyor.

TechNet NTI pazar uzmanı Anton Averyanov da buna katılıyor. Uzmanın görüşüne göre, herhangi bir dil modelinin ticarileştirilmesi zor ve yeni yapay zekanın pratik değerini kanıtlaması gerekecek, ancak başarılı olursa bu devrim niteliğinde bir çözüm olacak.

Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü (MIPT) bünyesindeki Ulusal Teknoloji Girişimi (NTI) Yapay Zekâ Yetkinlik Merkezi’nin önde gelen uzmanı Aleksandr Rodin, DeepSeek’in ChatGPT’nin tam bir yerine geçmediğini, daha ziyade “Çinli yoldaşların yapay zekâ alanında Amerikan hakimiyetinden kurtulma girişimi” olduğunu düşünüyor.

Buhanovskiy, DeepSeek-R1 devrim niteliğinde olmasa bile, kesinlikle endüstriyel temel modelleri ortaya çıkaracağına inanıyor. Voronin, DeepSeek’in ChatGPT’nin yalnızca kısmen yerini alabileceğini –kaynaklarla çalışma ve bilgi arama gibi basit görevleri çözmede– özetliyor. DeepSeek’in modelinin ortaya çıkışını, Çin ile ABD arasındaki [teknolojik] yarışın doğal aşamalarından biri ve aynı zamanda ticaret kısıtlamaları koşullarında fırsat arayışının bir göstergesi olarak nitelendiriyor.

Trump, daha önce Çin ile yapay zekâ alanında ciddi bir rekabet içinde olduğunu iddia etmişti. OpenAI, Oracle ve SoftBank, ABD teknoloji pazarını desteklemek amacıyla önümüzdeki dört yıl içinde yapay zeka altyapısında bir atılım sağlaması beklenen ortak bir proje olan Stargate’i oluşturacak. Şirketler projeye 500 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlıyor ve bu rakama SoftBank Group CEO’su Masayoshi Son’un daha önce vaat ettiği 100 milyar dolarlık yatırım dahil değil.

ASYA

Xi, Jack Ma ve diğer Çinli iş liderlerinin katılacağı sempozyuma başkanlık edecek

Yayınlanma

Toplantı hakkında bilgi sahibi üç kişi Reuters’a, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in önümüzdeki hafta özel sektör duyarlılığını artırmak için aralarında Alibaba kurucu ortağı Jack Ma’nın da bulunduğu ülkenin iş dünyası liderlerinin katılacağı bir sempozyuma başkanlık etmeyi planladığını söyledi.

Xi, özel sektörle ilgili sempozyumlara nadiren başkanlık ediyor ve bu etkinlik, Başkan Donald Trump yönetimindeki ABD ile tırmanan gerilimden iç ekonomideki büyümenin yavaşlamasına kadar Çin’in iş dünyasının karşı karşıya olduğu zorlukların ortasında “güven verme” amacı taşıyor.

İki kaynak, girişimcilerin çoğunun teknoloji sektöründen olacağını ve Xi’nin onları Çin-ABD teknoloji savaşının yoğunlaştığı bir ortamda işlerini yurtiçinde ve yurtdışında büyütmeye teşvik etmesinin beklendiğini söyledi.

Reuters’a göre sempozyum muhtemelen pazartesi günü gerçekleştirilecek.

İki kaynak, teknoloji devi Tencent’in CEO’su Pony Ma’nın da sempozyuma katılacağını söyledi. Bir kaynak, akıllı telefon ve elektrikli araç üreticisi Xiaomi’nin CEO’su Lei Jun’un yanı sıra robotik şirketi Yushu Technology’nin kurucusu Wang Xingxing’in de katılmasının muhtemel olduğunu söyledi.

İki kaynağa göre bir Huawei Technologies yöneticisinin de katılması bekleniyor.

Bloomberg News, DeepSeek kurucusu Liang Wenfeng’in de katılacağını bildirdi. Yapay zeka girişimi, Batılı rakiplerinin çok altında bir maliyetle geliştirdiğini söylediği modellerle teknoloji dünyasını sarsmıştı.

DeepSeek’in kurucusu Liang’ın katılımı, start-up’ın küresel yapay zeka endüstrisinde yeni keşfedilen statüsünü daha da parlatacak. Geçtiğimiz ay Başbakan Li Qiang’ın ev sahipliğinde düzenlenen bir sempozyumda bir konuşma yapmıştı.

Xi uzun zamandır Çin’in yarı iletkenlerde kendi kendine yeterliliğe ulaşması gerektiğini vurguluyor ve ülkenin ekonomik kalkınmayı yönlendirmek için yapay zekayı kullanmasını istiyor. Washington çipler üzerinde uyguladığı ihracat kontrolleri ile bu çabayı engellemeye çalışıyor.

Okumaya Devam Et

ASYA

Alibaba, Apple’ın Çin’deki yapay zeka ortağı olacağını açıkladı

Yayınlanma

Alibaba’nın başkanı, Apple’ın Çin’de satılan yapay zeka özellikli iPhone modelleri için teknoloji sağlayacağını söyledi ve Çinli grubun hisselerinde bir ralliyi körükleyen yüksek profilli ortaklık raporlarını doğruladı.

Joe Tsai perşembe günü Dubai’de düzenlenen bir konferansta “Apple çok seçici davrandı. Çin’de bir dizi şirketle görüştüler ve sonunda bizimle iş yapmayı seçtiler,” dedi.

“Telefonlarını güçlendirmek için yapay zekamızı kullanmak istiyorlar, bu nedenle Apple gibi büyük bir şirketle iş yapabildiğimiz için çok şanslıyız ve son derece onurluyuz” dedi.

Amerikalı şirket, tüketicilerin eski modellerde çalışmayacak güçlü yeni özelliklere erişmek için akıllı telefonlarını yükseltecekleri iddiasıyla yapay zeka konusunda kendini yeniden keşfetmek için çalışıyor.

Ancak Apple, halka sunulan herhangi bir büyük dil modelinin yetkililer tarafından titiz bir test ve onay sürecinden geçmesi gereken Çin’de bu tür yetenekleri kullanıma sunma konusunda büyük engellerle karşılaştı.

Geçtiğimiz yıl Financial Times’a konuşan üst düzey bir Çinli düzenleyici, Apple’ın onay sürecini daha kolay atlatabilmesi için Çinli bir şirketle ortaklık kurması gerektiğini belirtmişti. Konuya aşina olan kişilere göre Apple, Baidu, ByteDance, Moonshot, Zhipu ve Tencent dahil olmak üzere Çin’in önde gelen yapay zeka oyuncularının birçoğuyla modelleri test etti ve ortaklıkları görüştü. DeepSeek’in modellerinin de test edildiği belirtildi.

Çin’in siber güvenlik gözlemcisi şimdiye kadar 300’den fazla yerli yapay zeka modelini kullanım için onayladı. Tsai, Apple’ın Çin dışındaki diğer şirketlerle yapay zeka ortaklıkları yapabildiğini, ancak Çin içinde, düzenleyici konular ve bunun gibi şeyler nedeniyle, yapay zeka geliştiren Çinli şirketlerle çalışmaları gerektiğini söyledi. “Gelecekte iş yaptığınız her yerde durumun böyle olacağını düşünüyorum; cihazlarınıza güç veren yerelleştirilmiş bir yapay zekaya sahip olmak isteyebilirsiniz” diye ekledi.

Apple Çin’de yeniden ivme yakalamaya çalışıyor

Apple’ın Çinli rakipleri, akıllı telefonlarda yapay zeka özelliklerini güçlü bir şekilde kullanıma sunarak iPhone üreticisini dezavantajlı duruma düşürdü.

Apple’ın Çin’deki işleri, devlet çalışanlarının büyük bir kısmının telefonlarını terk etmesine neden olan artan jeopolitik gerilimlerden de etkilendi.

Apple’ın en son mali çeyreğinde, kilit pazardaki satışlar bir önceki yıla göre yüzde 11 düşerek 18,5 milyar dolara ya da toplam gelirin yüzde 15’ine geriledi.

Alibaba’nın Hong Kong’da işlem gören hisseleri bu yılın başından itibaren yüzde 40’tan fazla yükseldi. Bu yılın başlarında yetenekleri ve düşük geliştirme maliyetleriyle küresel piyasaları şaşkına çeviren DeepSeek’in en yeni modelinin piyasaya sürülmesinin ardından yapay zeka modeli Qwen 2.5’in yeni bir sürümünü yayınlamasıyla ilk kez değer kazandı.  Alibaba yorum yapmayı reddetti. Apple ise yorum talebine hemen yanıt vermedi.

Okumaya Devam Et

ASYA

Çin’in açık kaynaklı yapay zekâsı Goku, OpenAI ve ABD’ye meydan okuyor

Yayınlanma

Çinli teknoloji şirketi ByteDance, görüntü ve video oluşturabilen gelişmiş yapay zekâ modeli Goku’yu piyasaya sürdü. Bu gelişme, OpenAI’ye ve ABD’nin yapay zekâ teknolojisindeki liderlik hevesine meydan okuyor.

Sam Altman için eğlenceli günler sona erdi; önce Elon Musk’ın düşmanca teklifi, şimdi de Goku. ByteDance, görüntü ve video üretimi için gelişmiş bir yapay zekâ modeli olan Goku’yu piyasaya sürdü.

Bu, OpenAI ve ABD gibi yapay zekâ teknolojisine erişimi güvence altına almayı amaçlayan hükümetler için yeni bir meydan okuma anlamına geliyor.

Fakat bu durum, işletmelerin “değer yaratma” bariyerini de düşürüyor.

Goku, metin istemlerinden yüksek kaliteli görseller üretiyor. Model, bilgi akışını iyileştirerek görüntü ve videoları daha akıcı ve doğru bir şekilde oluşturan bir yapay zekâ modeli türü olan doğrusal akış dönüştürücülerini kullanıyor.

Açık kaynak modeller yükselişte

Goku, Llama ve DeepSeek gibi açık kaynaklı bir yapay zekâ modeli. Bu, dünya çapındaki birçok işletme ve yeni girişim için iyi haberken, OpenAI için kötü bir haber. Zira en iyi modele sahip olmanın uzun vadeli başarıyı garanti etmediği açıkça görülüyor.

Bu durum, model “düzenlemesinin” ABD’nin öngördüğü gibi işlemeyeceği beklentisini de güçlendiriyor.

Goku, kendisinden önceki diğer modeller gibi, üretim maliyetini düşürüyor.

Goku ve Sora gibi modeller, yaratıcı içerikler oluşturabiliyor. Fakat asıl değer, işletmelerin yapay zekâ tarafından üretilen video, metin ve görüntüleri nasıl entegre edip kullandıklarında yatıyor.

Öte yandan Goku’nun yükselişi, ABD’nin yapay zekâ alanındaki hakimiyetinin artık garanti olmadığını gösteriyor.

Çinli şirketler hızla ilerliyor, yapay zekâ okuryazarlığına ve uygulamalarına önem veriyor.

Bir zamanlar rakipsiz olan OpenAI, artık şiddetli bir rekabetle karşı karşıya. En iyi yapay zekâ modeline sahip olmak artık yeterli değil.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English