Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Riyad’a ziyaretinin ikinci gününde düzenlenen Suudi Arabistan-Çin Zirvesinin sonuç bildirgesi yayınlandı.
Kral Selman bin Abdulaziz Al Suud ve Xi Jinping tarafından kabul edilen ve kamuoyuna duyurulan ortak açıklamada, “egemenliğe ve bağımsızlığa saygı”, “stratejik ortaklığı geliştirme” vurguları öne çıktı.
Kral Selman ile Devlet Başkanı Xi’nin “kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması” imzaladığı hatırlatılan açıklamada, Şi’nin 2016 yılında Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiği ziyaret ve sonrasındaki karşılıklı ziyaretler ile temasların ikili işbirliğini çeşitli alanlarda geliştirdiğine işaret edildi.
Riyad ‘tek Çin’ ilkesine bağlılığını bildirdi
Suudi Arabistan ile Çin’in dış işleriyle ilgili konularda birbirlerine verdikleri önceliği sürdürmeyi teyit ettiği vurgulanan açıklamada, gelişmekte olan ülkeler için işbirliği, dayanışma, karşılıklı çıkar ve kazan-kazan modeli oluşturmada mutabık kalındığı kaydedildi.
Taraflar birbirlerinin toprak bütünlüğüne bağlılığını yinelerken, Suudi Arabistan ayrıca, ‘tek Çin’ ilkesine bağlılığını teyit etti.
Özellikle enerji alanındaki ikili işbirliğinin önemli stratejik ortaklık konumunu güçlendirdiği belirtilirken, küresel petrol piyasalarındaki istikrarın önemine de değinildi.
Petrolü petrokimyaya dönüştürme teknoloji projelerinin geliştirilmesi üzerinde mutabakat sağlayan tarafların, elektrik, güneş enerjisi, rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarında projeler geliştirme konusunda da işbirliği yapacağı belirtildi.
Avrupa ve Afrika’ya enerji ihracı
Hidrokarbon kaynaklarında yenilikçi kullanımın yanı sıra barışçıl nükleer enerji alanındaki işbirliğini güçlendirme, enerjide akıllı sanayi gibi teknolojileri geliştirme alanlarında da anlaşma sağlandığı kaydedilen açıklamada, Çin’in Kuşak Yol İnisiyatifinde işbirliği, Suudi Arabistan’ın ilgili kurumlarının bu proje çerçevesinde çeşitli yatırımlara katılabilmesi ve Suudi Arabistan’ın enerji alanında faaliyet gösteren Çinli şirketler için hem üretim hem ihracat merkezi haline gelmesinin desteklenmesinin önemi vurgulandı. Bu bağlamda Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 projesi ile işbirliği fırsatlarına değinildi.
Enerji ürünlerini bölge ülkelerinin yanı sıra Avrupa ve Afrika’ya ihraç edecek ortak yatırım alanının da ele alındığına işaret edilen açıklamada, bu adımların, Suudi Arabistan’ın gelişmesine katkı sağlayacağı gibi Çin’in de ilgili yatırımlarla petrokimya sektöründe kendine yeter hale geleceği ifade edildi.
Bölgesel gündemler
İran nükleer programının barışçıl olmasını garanti altına almak için ortak işbirliğini geliştirmenin gerekliliği konusunda Suudi Arabistan ve Çin’in hemfikir olduğu aktarılan açıklamada, ayrıca İran’a Uluslararası Atom Enerjisi Ajansıyla işbirliği çağrısında bulunuldu.
Afganistan’ın terör grupları için bir sığınak haline gelmemesi gerektiğinin önemine dikkat çekilen açıklamada, Ukrayna krizinde de anlaşmazlıkların barışçıl yollarla aşılmasının önemi hatırlatıldı.
Filistin-İsrail meselesine de kapsamlı ve adil bir çözüm bulunması gerektiği vurgulanan açıklamada, Suriye krizine ilişkin siyasi çözüm çabalarını, ülkenin toprak bütünlüğü doğrultusunda yoğunlaştırmaya yönelik destek yinelendi.
Lübnan konusuna da değinilen açıklamada, bu ülkenin güvenliği, istikrarı ve toprak bütünlüğüne önem verildiği kaydedildi. Açıklamada, Lübnan’da gerekli reformların hayata geçirilmesi ve mevcut krizin aşılmasının önemine işaret edilerek, ülkenin terör örgütlerinin merkezi, terör eylemlerinin başlangıç noktası ve uyuşturucu kaçakçılığı için geçiş noktası olmasını önlemek üzere çalışma konusundaki isteklilik vurgulandı.
Trump yönetimi, Fransız bir siyasetçinin Özgürlük Heykeli’nin Fransa’ya iade edilmesi talebini değerlendirmeye almayacağını ilan etti.
Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt, “Kesinlikle hayır. İsmi açıklanmayan bu alt düzey Fransız siyasetçiye tavsiyem, Fransızların şu anda Almanca konuşmuyor olmalarının tek sebebinin Amerika Birleşik Devletleri olduğunu hatırlatması olacaktır. Buna minnettar olmalılar,” dedi.
Açıklama, Avrupa Parlamentosu’nun Fransız üyelerinden Place publique (PP) üyesi Raphaël Glucksmann’ın bir parti kongresinde, Trump yönetimindeki Amerika’nın, Fransa’nın 1880’lerde diplomatik bağları resmileştirmek ve ABD’nin Büyük Britanya’dan bağımsızlığı ve köleliğin sona ermesini yüceltmek için ABD’ye hediye ettiği anıtın ruhunu artık temsil etmediğini söylemesinden bir gün sonra geldi.
Glucksmann, “Tiranların yanında yer almayı seçen Amerikalılara, bilimsel özgürlük talep ettikleri için araştırmacıları kovan Amerikalılara şunu söyleyeceğiz: ‘Bize Özgürlük Heykeli’ni geri verin’,” dedi.
Heykel ABD hükümetinin malı olduğu için Fransa’nın bunu “zorla” geri alması pek mümkün görünmüyor.
Rusya ve ABD başkanları Vladimir Putin ve Donald Trump, bugün ikinci resmi telefon görüşmelerini gerçekleştirecek.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, planlanan görüşmeden bir gün önce bu bilgiyi doğruladı. Peskov, “Evet, bu doğru. Salı günü böyle bir görüşme hazırlanıyor,” dedi.
Daha önce Kremlin ile olası bir teması Trump kendisi açıklamıştı. Trump, 17 Mart’ta basın mensuplarına yaptığı açıklamada, “Salı günü Devlet Başkanı Putin ile görüşeceğim. Hafta sonu boyunca çok iş yapıldı. Çatışmayı bitirip bitiremeyeceğimizi anlamak istiyoruz. Belki başarabiliriz, belki başaramayız ama bence iyi bir şansımız var,” ifadelerini kullandı.
Reuters haber ajansının liderlerin hangi konuları ele alacağına ilişkin sorusuna Trump, “toprak” ve “nükleer santraller” konularını işaret etti.
Ayrıca Kiev ve Moskova ile “bazı varlıkların paylaşımı” konusunda görüştüğünü vurguladı. ABD Başkanı Özel Temsilcisi Steven Witkoff ise, “Hepimizin bildiği gibi Rusların hedefinde olan bölgeler var. Orada (Zaporojye Nükleer Santrali’nde) Ukrayna’ya oldukça fazla elektrik sağlayan bir nükleer reaktör bulunuyor. Bununla ilgilenilmesi gerekiyor. Limanlara erişim ve Karadeniz’de potansiyel bir anlaşma da gündemde,” diye konuştu.
Diğer yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, İzvestiya gazetesine verdiği mülakatta Rusya’nın tutumunu izah etti.
Gruşko’ya göre, Ukrayna’da kalıcı barışa ulaşmak ancak ABD ve NATO’nun Moskova’ya “demir gibi güvenlik garantileri” vermesiyle mümkün olabilir. Bu garantilerin doğrudan bir parçası olarak Ukrayna’nın tarafsız statüsü ve ülkelerin Ukrayna’yı NATO’ya kabul etmeyi reddetmesi gerektiği belirtildi.
Hem Trump hem de yönetimindeki isimler, Kiev’in ittifaka girmesine gerek olmadığını defalarca vurguladılar. Fakat Ukrayna yönetimi, NATO’ya katılmanın önceliğini koruduğunu açıkladı.
Ayrıca Gruşko, NATO üyesi Avrupa ülkelerinin liderlerinin Ukrayna’ya barış gücü olarak asker gönderme niyetinde oldukları yönündeki açıklamalarını “saçma” olarak nitelendirdi.
Gruşko, bu çatışma bağlamında barışı koruma konusundaki konuşmaları “arabayı atın önüne koşma girişimi” olarak değerlendirdi.
Uluslararası bir anlaşmanın eşlik etmesi konusuna “ancak bu anlaşma geliştirildiğinde” yaklaşılabileceğine işaret eden Gruşko, söz konusu olanın, bu anlaşmanın belirli maddelerinin uygulanmasını izleyecek silahsız gözlemciler, sivil bir misyon veya garanti mekanizmaları olabileceğini vurguladı.
Askeri uzman ve Military Russia portalının kurucusu Dmiitriy Kornev, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte, yalnızca karşılıklı anlaşmalar ve formatların uygulanabileceğini söyledi.
Gözlemci formatlarının belirlenmesinin genellikle varsayımsal bir anlaşmanın başlangıç koşulları üzerinde fikir birliğine varıldıktan sonra başladığını açıklayan Kornev’e göre, ateşkes rejiminin şartlı gözlemcisi, Çin veya Hindistan gibi bir uluslararası kuruluş veya üçüncü bir ülke olabilir.
Ateşkesin sağlanmasına yönelik olası mekanizmalar, 11 Mart’ta Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde yapılan ABD-Ukrayna görüşmelerinin ardından aktif olarak tartışılmaya başlandı.
Bu görüşmelerin sonucunda Kiev, Amerikalılar tarafından önerilen 30 günlük bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu ifade etti. 14 Mart’ta Putin, Rusya’nın çatışmaları durdurma önerisine katıldığını, ancak bu önerinin uzun vadeli bir barışa yol açması gerektiğini vurguladı.
Devlet başkanı, ABD ve Ukrayna’nın bir aylık ateşkes ilan etme önerisi hakkında konuşurken, “Biz ‘evet’ diyoruz ama nüanslar var,” demişti.
Bu nüanslar arasında, Rus birliklerinin başarılı bir şekilde ilerlediği Kursk oblastı, ateşkes durumunda Kiev’e silah sevkiyatının devam etmesi ve Ukrayna’nın seferberliği yer alıyor.
Çözülmesi gereken bir diğer önemli konu ise ateşkesi sürdürme ve kontrol etme mekanizmalarının varlığı.
Rusya ile Ukrayna ihtilafı konusunda Trump’ın diyaloğunda bir ana kırmızı çizgi var: Zaman.
Vedomosti‘ye demeç veren Rusya Bilimler Akademisi Kuzey Amerika Araştırmaları Merkezi Başkanı Viktoriya Juravleva’ya göre, ABD Başkanı’nın 2026 kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesinde Amerikan seçmenine “satmak” için bu alanda mümkün olan en kısa sürede sonuç alması gerekiyor.
Bu nedenle Trump, Rusya ile ikili ilişkileri iyileştirmekten bahsettiğinde, öncelikle Ukrayna ihtilafını çözmeyi umuyor, tersini değil.
Juravleva, “Trump, diplomatik alandaki faaliyetlerinin sonuç vermediğini düşünür düşünmez, tüm süreci tersine çevirmeye çalışabilir ve bundan Rusya da dahil olmak üzere herkesi suçlayabilir,” değerlendirmesini yaptı.
Polonya, Estonya, Letonya ve Litvanya savunma bakanları, ülkelerinin Ottawa Antlaşması olarak da bilinen antipersonel mayınları yasaklayan uluslararası anlaşmadan çekilmesini tavsiye etti.
Dört ülke tarafından bugün (18 Mart) yapılan açıklamada, “Rusya ve Belarus sınırındaki NATO üyesi ülkelere yönelik askeri tehditler önemli ölçüde artmıştır,” denildi.
Ülkeler, mevcut güvenlik ortamını gerekçe göstererek, savunma kuvvetlerine, “ittifakın savunmasız Doğu kanadının savunmasını güçlendirmek için potansiyel olarak yeni silah sistemleri ve çözümleri kullanma esnekliği ve seçim özgürlüğü sağlamanın” çok önemli olduğuna inandıklarını belirttiler.
Bugünkü tavsiye kararı, tam adı “Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme” olan 1997 tarihli Ottawa Antlaşmasından çekilmenin gerçekleşme ihtimalini artırıyor.
Bu ayın başlarında Polonya Başbakanı Donald Tusk, Polonya’nın anlaşmadan ayrılmak için adımlar atmaya başlayacağını söylemişti. Dört ülke uzun süredir çekilmeyi düşünüyordu ve ortak, bölgesel bir karar almak istiyorlardı.
POLITICO’ta göre bu, acil bir askeri ihtiyacın yansımasından ziyade Moskova’ya verilen siyasi bir sinyal olarak görülüyor.
Estonya Savunma Bakanı Hanno Pevkur, “Ottawa Antlaşması ile ilgili kararlar bölge içinde dayanışma ve koordinasyon içinde alınmalıdır. Aynı zamanda, şu anda daha önce yasaklanmış olan antipersonel kara mayınlarını geliştirme, stoklama ya da kullanma planımız yok,” dedi.
Bu ayın başlarında Letonya Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Kaspars PudānsPOLITICO’ya yaptığı açıklamada ülkenin önceliklerinin tanksavar mayınları ve topçu mermileri olduğunu söylemişti.
Finlandiya Savunma Bakanı Antti Hakkanen ise Helsinki’nin de anlaşmadan ayrılmayı düşündüğünü ama bugünkü açıklamayı imzalamadığını söyledi.
AVRUPA6 gün önce
DÜNYA BASINI1 hafta önce
GÖRÜŞ1 hafta önce
GÖRÜŞ2 gün önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
DÜNYA BASINI1 hafta önce
ASYA1 hafta önce