Uluslararası İlişkiler teorilerinde realist yaklaşımın öne çıkan isimlerinden biri olan, Harvard Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Stephen M. Walt, Foreign Policy’de Trump’ın iktidara geri dönüşüyle ilgili çıkarımlarını ve bunun iç ve dış politikaya olası etkilerini yazdı. Makaleyi sizler için çevirdik.
***
Stephen M. Walt, Foreign Policy
Trump 2.0 hakkında ne düşünmeli?
Sinemaseverler devam filmlerinin nadiren iyi olduğunu ve genellikle orijinalinden daha karanlık bir hal aldığını bilirler. Trump’ın Başkan olduğu ilk bölüm pek çokları için hayal kırıklığı, bazıları içinse ölümcül oldu ve bu da Trump’ın 2020 seçimlerini neden kaybettiğini açıklıyor. Yeniden çevrilmiş hali daha da kötü olacak – işte 2024 ABD başkanlık seçimlerinin en önemli 10 çıkarımı.
ABD siyaseti bir gizemdir. ABD seçim siyasetinin nasıl işlediğini kimsenin anlamadığı ve bu konudaki geleneksel bilgeliğin çoğunun son derece yanlış olduğu, daha önce açık değilse bile, artık ezici bir şekilde ortada. Anketler güvenilir değil, “saha oyununun” önemine ilişkin gerçekler geçerli değil ve ne olacağını bildiğini düşünen tüm akıllı insanlar sadece yanılmakla kalmadı, aynı zamanda çok fazla yanıldılar. 2016’da olduğu gibi, eski ABD Başkanı Donald Trump ve ekibinin de hepimiz kadar şaşırdığından şüpheleniyorum. Benim kabaca görüşüm, ABD’li elitlerin hala toplumda ne kadar büyük bir öfke ve korku olduğunu ve bunların çoğunun kendilerine yönelik olduğunu hafife aldıkları yönünde. Demokratlar için neyin yanlış gittiğini ve uzmanların bunu neden bir kez daha gözden kaçırdığını açıklayan bir yığın post-hoc analiz olacaktır, ancak aynı “uzmanların” bunu anlamak için sekiz yılı vardı ve yine de kafaları karışmış haldeler.
Trump öngörülemez olacak. Evet, öyle. Trump öngörülemezliği başkalarının dengesini bozan bir özellik olarak görüyor ve hakkını verdiği dengesiz davranışlarıyla bir üne sahip olması onu tutarsız olduğu için eleştirmeyi zorlaştırıyor. Bu nedenle, destekçileri de dahil olmak üzere hiç kimse onun tam olarak ne yapacağını bildiğinden emin olmamalıdır. Kişisel siyasi ve mali çıkarları dışında bir şey yapmayacağı kesin ama bunun politikaya nasıl yansıyacağını anlamak mümkün değil. Kampanyası sırasında pek çok çılgınca şey söyledi, ancak bunların ne kadarının palavra ve blöf, ne kadarının samimi olduğunu göreceğiz.
Dahası, Cumhuriyetçi Parti içinde başta Çin olmak üzere bazı kilit konularda önemli bölünmeler var. Realistler Asya’ya odaklanmak ve ABD’nin Tayvan’a olan bağlılığını güçlendirmek için Avrupa’dan (ve belki de Orta Doğu’dan) kopmak isterken, izolasyonistler ve liberteryenler neredeyse her yerden kopmak ve kendi ülkelerindeki idari devleti parçalamaya odaklanmak istiyorlar. Ve bu insanlardan bazılarının Asya’da nükleer silah kullanma konusunda oldukça korkutucu fikirleri var. Kimin hangi görevlerialacağına dikkat edin, ancak bunu bilmek bile size her şeyi anlatmayacaktır çünkü her iki grup da yönetimde yer alacaktır ve Trump bunlar arasında pinpon oynayabilir.
Ayrıca Trump’ın dış ilişkilere ne kadar önem vereceği de belli değil. Öncelikle Demokrat rakiplerinden intikam almaya ve kötü şöhretli Proje 2025’te açıklanan radikal iç gündemi takip etmeye mi odaklanacak yoksa ABD politikasını tüm dünyada dönüştürmeye mi çalışacak? Sizin tahmininiz de benimki kadar iyi. Ama unutmayın: Trump aynı zamanda enerjisi ve odaklanma yeteneği gözle görülür şekilde azalan bir adam (ve ilk döneminde bu kadar etkileyici değildi). Atadığı kişiler, bir şeyler ters gidene ve suçu üstlenmek zorunda kalana kadar çok fazla serbestliğe sahip olacaklar. Sonuç olarak: Ben de dahil olmak üzere hiç kimse Trump’ın ne yapacağını bildiğinden emin olmamalı.
Liberal hegemonya öldü. ABD Başkanı Joe Biden, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve ekiplerinin geri kalanı, Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana ABD dış politikasına yön veren liberal hegemonya stratejisini canlandırmaya çalıştılar. Girişimleri daha önceki versiyonlardan daha başarılı olmadı ve seçmenler şimdi kesin bir ret cevabı verdi. Trump’a oy veren insanlar demokrasiyi yaymakla ilgilenmiyor, insan haklarını önemsemiyor, serbest ticarete derin bir şüpheyle yaklaşıyor, yabancıları ülkeden uzak tutmak istiyor ve küresel kurumlara karşı temkinli davranıyor. Trump’ın açıkça düşmanca olmasa da tüm bunlara karşı kayıtsız olduğunu biliyorlar ve bu onlar için sorun değil.
Hem Demokratları hem de Cumhuriyetçileri bu başarısız stratejiye bağlı kaldıkları için defalarca eleştirdiğim göz önüne alındığında, seçim sonuçlarından memnun olacağımı düşünebilirsiniz. Ben memnun değilim, çünkü Trump’ın dış ve iç politikaya yaklaşımının Amerikalıları daha da yoksul, daha bölünmüş ve daha savunmasız bırakacağına inanıyorum. İşlerin şu anda kötü olması daha da kötüye gitmeyeceği anlamına gelmiyor.
Yaklaşan ticaret savaşına dikkat! Trump’ın seçim kampanyasında herkese 1930’ların gümrük vergilerini uygulamaktan bahsetmesinin sadece bir palavra ya da blöf olması ve daha bilgili insanların onu böylesine hızlı ve kendine zarar veren bir adımdan vazgeçirmesi mümkündür. Yine de bunu bilmek zor ve pek çok şey Trump’ın bu konuyu Robert Lighthizer gibi korumacılara mı havale edeceğine yoksa nispeten açık pazarlara ve küresel tedarik zincirlerine bağımlı olan yeni teknoloji dostlarını mı dinleyeceğine bağlı. Trump hiçbir zaman modern ekonomilerin nasıl işlediğine dair sofistike bir anlayış sergilemedi, bu nedenle ciddi bir ticaret savaşı başlatırsa pek çok istenmeyen olumsuz sonuç bekliyorum (yani artan açıklar, tahvil piyasası baskıları, enflasyon vb.) Kendisinden başka suçlayacak kimsesi olmayacak ama eminim bir yerlerde uygun bir günah keçisi bulacaktır.
Avrupa perişan halde. Trump, ABD’nin Avrupalı müttefiklerini stratejik bir varlık olarak görmüyor ve uzun zamandır Avrupa Birliği’ne açıkça düşmanlık besliyor. Geçmişte AB’den düşman olarak bahsetti ve Brexit’in harika bir fikir olduğunu düşündü çünkü AB’nin ekonomik konularda tek bir sesle konuşabileceğini ve bu nedenle ABD’nin etrafından dolaşmasının daha zor olduğunu anladı. The GOP (Grand Old Party) her türlü düzenlemeye olmasa da çoğuna karşı ve Elon Musk gibi insanlar Avrupa’nın dijital gizlilik konusundaki daha sıkı kurallarına karşı çıkıyor. Trump’ın Brüksel’i görmezden gelmesini, ABD’nin çok daha güçlü bir konumda olduğu Avrupa ülkeleriyle ikili ilişkilere odaklanmasını ve AB’yi zayıflatmak ya da bölmek için elinden geleni yapmasını bekleyin. Bu tehlikenin Avrupalıları (Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un sürekli savunduğu gibi) muhalefet için bir araya getirmesi mümkündür, ancak her ülkenin kendi başının çaresine bakması daha olasıdır.
NATO’ya gelince, Trump tamamen çekilmeye karar verebilir, ancak örgüt Amerikalıların çoğu tarafından hala popüler ve resmi bir çekilme Savunma Bakanlığı ve Kongre’deki bazı Cumhuriyetçilerden çok fazla tepki alacaktır. Avrupalıları yeterince şey yapmadıkları için sürekli azarlarken ve onları ABD silahlarına daha fazla savunma doları harcamaya zorlarken ittifak içinde kalması daha olası. Bu yaklaşımı benimseyen ilk ABD başkanı olmayacaktır. Biden yıllarının sıcak banyosundan sonra Trump 2.0, ABD’nin Avrupalı ortaklarına soğuk bir duş gibi gelecektir.
Ukrayna gerçekten perişan halde. Harris’in de seçilmiş olsaydı Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesi için çok çaba sarf edeceğine inanıyorum ve mümkün olan en iyi anlaşma yine de Kiev için oldukça olumsuz olurdu. Ancak ABD desteğinin devam edeceği ihtimalini kullanarak Ukrayna’ya daha iyi koşullar sağlamaya çalışır ve Rusya ile anlaşma yapıldıktan sonra da bir miktar güvenlik yardımı sağlardı. Trump’ın ABD yardımını kesmesi ve Avrupalılara Ukrayna’nın kendi sorunları olduğunu söylemesi çok daha muhtemel. Kongre’yi yeni bir büyük yardım paketine oy vermeye ikna etmek için beş kuruşluk siyasi sermaye harcamayacağı kesin. Kamuoyu onu destekleyecektir ve tek endişesi Rusya’nın ülkenin geri kalanını istila ederek kendisini beceriksiz, zayıf ve naif göstermesi olabilir. Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin kalıcı bir bölünmeyi kabul eder ve geriye nominal olarak bağımsız ama artık NATO üyeliğine yönelmeyen hasarlı bir Ukrayna kalırsa, Amerikalıların çoğu sayfayı çevirip yoluna devam edecektir. Trump daha sonra savaşı sona erdirdiği için tüm övgüleri üzerine alacaktır.
Orta Doğu’daki çekişmeler devam edecek. Biden ve Blinken’ın Orta Doğu’yu kötü idare etmesi Harris’e seçimlerde zarar verdiği gibi, hem insanlık dışı hem de etkisiz bir politikayla arasına mesafe koyma konusundaki isteksizliği de Harris’e zarar verdi. Diğer şeylerin yanı sıra bu tutum, Trump’ı insan hakları, demokrasi ya da hukukun üstünlüğünü önemsemeyen tehlikeli bir aşırılık yanlısı olarak gösterme çabalarını da baltaladı. Ancak kimse Trump’ın Beyaz Saray’da olmasıyla işlerin düzeleceği yanılsamasına kapılmamalıdır. İlk döneminde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’ya istediği her şeyi verdi, İran’ın nükleer silah elde etmesini engelleyen anlaşmadan çekildi ve Gazze, Lübnan ve işgal altındaki Batı Şeria’daki masum insanların karşı karşıya kaldığı trajik kayıplar için tek bir damla gözyaşı dökmeyecek. İsrail’in İran’a saldırmasına yardım etmekten çekinebilir (özellikle de dostu Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bunu yapmamasını tavsiye ederse), ancak aksi takdirde İsrail’e Filistinlileri yok etmek ya da sürgün etmek için yeşil ışık yakmaya devam edecektir.
Trump’ın kendisini büyük bir barışçı olarak gösterip, başarısız İbrahim Anlaşması çizgisinde bir tür süper güçlü büyük pazarlık peşinde koştuğunu hayal edebiliriz. Hatta ilk döneminde Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile görüştüğü gibi İran’ın yeni cumhurbaşkanı ve hatta dini lideriyle görüşmekten mutluluk duyacağını açıkladığını bile hayal edebilirim. Ancak Trump’ın gerçek bir müzakere yürütecek ne sabrı ne de bant genişliği olduğu için, tüm bunlardan gürültü, öfke ve hiçbir şey ifade etmeyen bir sürü reklamdan başka bir şey çıkmayacaktır.
Çin belirsiz. Yukarıda da belirtildiği üzere, Trump’ın danışmanları Çin ile nasıl başa çıkılacağı konusunda hemfikir değiller, bu da Trump’ın Çin ile tam olarak nasıl başa çıkacağını bilmeyi imkansız kılıyor. Ticaret konularında sert bir tutum sergileyeceği neredeyse kesin ve Çinli firmalara çip ve diğer teknoloji transferi biçimleri üzerindeki kısıtlamaları geri çekeceğine inanmakta zorlanıyorum. Çin düşmanlığı belki de Washington’da iki partiyi de ilgilendiren tek konu ve bu da Washington ile Pekin arasında büyük bir pazarlığı hayal etmeyi zorlaştırıyor.
Ne yazık ki Trump’ın ABD’nin Asyalı müttefikleriyle de kavgaya tutuşması muhtemel ve Tayvan’ın doğrudan tehdit edilmesi ya da saldırıya uğraması halinde desteğe gelip gelmeyeceği konusunda şimdiden şüpheler uyandırdı. Çin’e karşı durmak Asyalı ortaklara bağlı olduğu için -ABD’nin okyanus ötesinde olması gibi bariz bir sebepten ötürü- Trump’ın yaklaşımı derin ve içsel bir çelişki içeriyor. Çinli yetkililer Trump’ın yeniden seçilmesi konusunda biraz kararsız olabilirler, zira şüphesiz yeni ve sert gümrük vergileriyle karşılaşmaktan endişe ediyorlar. Ancak Trump’ın ilk döneminde Asya’ya yaklaşımı tutarsız ve etkisiz olan fevri ve beceriksiz bir yönetici olduğunu da biliyorlar. Trump’ın ikinci döneminde Biden ve Blinken’ın Asya’da elde ettiği bazı kazanımları (ki bu onların en büyük dış politika başarısıydı) tersine çevirmesi muhtemel ve bu Pekin’in memnuniyetle karşılayacağı bir gelişme.
İklim krizi. Bu kolay ama yine de endişe verici. Trump iklim değişikliği konusunda şüpheci olmaya devam ediyor, doğru enerji politikasının fosil yakıtlar için “drill, baby, drill” olduğuna inanıyor ve sonuçları hakkında endişelenmiyor çünkü o zamana kadar güvenli bir şekilde ölmüş olacak. Bu konudaki küresel ilerleme yavaşlayacak, Amerika Birleşik Devletleri’nde yeşil dönüşümü hızlandırma çabaları tersine dönecek ve insanlığın geleceğini güvence altına almaya yönelik uzun vadeli çabalar yerini kısa vadeli karlara bırakacaktır. Bu yaklaşım aynı zamanda yeşil teknolojilerin üstünlüğünü Çin ve diğerlerine kaptırabilir ve ABD’nin uzun vadeli ekonomik konumunu zayıflatabilir, ancak Trump bunu umursamayacaktır.
Bölünmüş bir toplumda birleşik güç. Bazı gözlemciler Trump’ın zaferini ulusal birliğin bir işareti, Amerikalıların çoğunun tamamen onun arkasında olduğunun bir göstergesi olarak görebilir. Bu görüş ciddi anlamda yanıltıcıdır. Demokratlar MAGA gündemini benimsemeyeceklerdir -özellikle de kendi eyaletlerinde- ve 2025 Projesi’nde özetlenen önlemler, siyaset kurumunda daha da büyük bölünmelere yol açacaktır. Siyasi rakiplerinin peşine düşmek, mifepristonu yasaklayarak kürtajı büyük ölçüde imkansız hale getirmek, aşı karşıtı birini kritik bir kamu sağlığı kurumunun başına getirmek, milyonlarca insanı sınır dışı etmeye çalışmak ve sivil toplumun diğer bağımsız kurumlarına saldırmak ülkeyi birleştirmeyecektir.
Aynı zamanda, Cumhuriyetçi Parti’nin tek bir yürütme organı yaratmaya yönelik uzun vadeli kampanyası, Beyaz Saray’ın, Yüksek Mahkeme’nin, Senato’nun ve -neredeyse kesinleşti- Temsilciler Meclisi’nin tam kontrolü ile artık meyvelerini vermeye çok yakın. Birleştirilmiş ve denetlenmeyen güçle ilgili sorun, hataları tespit etmenin ve zamanında düzeltmenin zor olmasıdır. Hesap verebilirlik mekanizmaları Amerika Birleşik Devletleri’nde zaten olması gerekenden daha zayıftır ve bu seçim onları daha da zayıflatmayı vaat etmektedir.
Kamu sağlığı, güvenliği, kadın hakları, merkez bankası özerkliği vb. konulardaki yerel sonuçların yanı sıra, derinleşen kutuplaşma hükümetin etkili dış politika yürütme kabiliyetini de tehdit etmektedir. Sarkaç bu kadar çılgınca sallanmaya devam ettiğinde, hiçbir ülke ABD’nin bir dönemden daha uzun süre söz verdiği hiçbir şeyi yapacağına güvenemez. Hükümet, iç düşmanların kökünü kazımakla, kazançlı bir işte çalışan milyonlarca vatandaşını sınır dışı etmekle ve deneyimli kamu görevlilerinin yerine yandaş ve yandaş olmayanları getirmekle meşgul olduğunda, dış dünyaya karşı mantıklı bir yaklaşım sergileme kabiliyeti de kaçınılmaz olarak zayıflar. Derinden bölünmüş bir ABD tam da düşmanlarının görmek istediği şeydir ve Trump’ın bunu daha da kötüleştirmekten başka bir şey yapacağını düşünmek için hiçbir neden yok.
Amerika Birleşik Devletleri’nin küresel rolü göz önüne alındığında, Amerikalılar ve dünyanın geri kalanı, insan denek kontrollerinden tamamen bağımsız olarak yürütülen büyük bir sosyal deneye katılmak üzereler. Bu deneyin birkaç olumlu sonuç vereceğine inanmak istiyorum, ancak korkarım ki elde edilecek mütevazı kazanımlar, kendi kendine açılan bir dizi yara tarafından bastırılacak. Kış geliyor. Uyarmadı demeyin!
AMERİKA1 hafta önce
GÖRÜŞ6 gün önce
GÖRÜŞ2 hafta önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
AVRUPA5 gün önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
AMERİKA3 gün önce