Bizi Takip Edin

ASYA

Avustralya’nın yeni savunma belgesine Pekin, Washington ve Canberra’dan bakış

Yayınlanma

Savunma Stratejik İncelemesi 2023 belgesi ile İkinci Dünya Savaşından bu yana askeri duruşundaki en büyük stratejik değişimi açıklayan Avustralya, kuzey üslerini ve uzun menzilli saldırı yeteneklerini güçlendirecek.

Yeni savunma raporu, Çin’in Hint-Pasifik’teki küresel kurallara dayalı düzeni tehdit ettiğini ilan ederken, ABD ile yakın işbirliğinin her zamankinden önemli olduğunu savunuyor.

Avustralya, Çin’e karşı on yılların en büyük savunma değişimine gidiyor

Pekin: Çin tehdidi söylemini abartmayın

Çin hükümeti, Güney Çin Denizi’ndeki faaliyetlerini eleştiren Avustralya savunma incelemesinin yayınlanmasının ardından ülkeleri “sözde Çin tehdidi anlatısını abartmamaya” çağırdı.

Raporun kamuya açık versiyonu, Çin’i Avustralya için doğrudan bir askeri tehdit olarak nitelendirmese de, Pekin’in Güney Çin Denizi üzerindeki egemenlik iddiasının “Hint-Pasifik’teki küresel kurallara dayalı düzeni ve Avustralya’nın ulusal çıkarlarını tehdit ettiğini” söylüyor.

Belge ayrıca Çin’in askeri yığınağını “ikinci dünya savaşının sona ermesinden bu yana herhangi bir ülkenin en büyük ve en iddialı yığınağı” olarak tanımlıyor ve bunun “şeffaflık veya güvence olmadan gerçekleştiğini” iddia ediyor.

Diğer yandan, “ABD artık Hint-Pasifik’in tek kutuplu lideri değil” tespiti yapılıyor.

Yani ABD’nin Hint-Pasifik’te zayıfladığı, Çin’in ise güçlendiği ve Avustralya için bir tehdit olduğu yorumu yapılıyor.

Çin dışişleri bakanlığı sözcüsü Mao Ning pazartesi günü Pekin’de düzenlenen günlük basın toplantısında bu tespitlere yanıt olarak, Çin’in “Asya-Pasifik’te ve tüm dünyada barış ve istikrarı korumaya kararlı olduğunu” savundu.

Mao, “Hiçbir ülkeye meydan okumuyoruz. Umarız ilgili ülkeler sözde Çin tehdidi söylemini abartmaz” ifadelerini kullandı.

Washington: Kırılmaz İttifakımıza olan taahhüdü gösteriyor

Avustralya’nın yeni savunma raporuna ilişkin ilk açıklama ise Washington’dan geldi.

ABD Savunma Bakanı Llyod Austin, “Avustralya’nın Savunma Stratejik İncelemesi’nin yayınlanmasını memnuniyetle karşılıyoruz – bu, Avustralya’nın AUKUS ve Quad’a katılım da dahil olmak üzere özgür ve açık bir Hint-Pasifik’i korumada oynadığı önemli rolün en son örneğidir” dedi.

Yeni savunma belgesinin, Avustralya’nın bölgesel ve küresel zorluklarla daha iyi başa çıkabilmesini sağlamak için Avustralya Savunma Kuvvetlerine yeni yetenekler dahil etme konusunda taahhüdünü gösterdiğini söyleyen Austin, aynı zamanda “daha önce hiç bu kadar güçlü olmayan Kırılmaz İttifakımıza” olan taahhüdü de gösterdiğini vurguladı.

“Savunma Stratejik İncelemesi ve ABD Ulusal Savunma Stratejisi, kalıcı ittifakımıza ve benzer düşünen diğer müttefikler ve ortaklarla işbirliğimize dayanan, istikrarlı ve açık bir uluslararası sistemi sürdürmeye yönelik ortak bir vizyonla güçlü bir şekilde uyumludur” diyen Austin, Avustralya’nın bu niyetini memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Canberra: Füze çağına göre konumlanıyoruz

Yaşadığımız çağı “füze çağı” olarak adlandıran ve mevcut savunma stratejisinin füze çağının ihtiyaçlarına yanıt vermede ve ülkeyi savunmada yetersiz kaldığını açıklayan Canberra, dizel filosundan daha uzun süre su altında kalabilen daha uzun menzilli füzeler ve nükleer enerjiyle çalışan denizaltılar edinmeye çalışıyor.

Savunma Bakanı Richard Marles savunma raporu ile ilgili açıklamasında, “Avustralya Savunma Kuvvetleri, kıyılarımızdan daha uzakta bir düşmanı risk altında tutabilmelidir” dedi.

Avustralya’nın yeni duruşunun bölgesel güvenlikle ilgili olduğunu söyleyen ve caydırıcılık vurgusu yapan Marles, “Hesabı değiştirmeyi amaçlıyoruz, böylece hiçbir potansiyel saldırgan, çatışmanın faydalarının risklerinden daha ağır bastığı sonucuna varamaz” dedi.

Marles, ABC’nin 7:30 programında verdiği demeçte de, “Yaşadığımız bölgenin toplu güvenliğine sahip olmadığımız sürece Avustralya’nın savunması pek bir anlam ifade etmiyor çünkü Avustralya’ya çok fazla zarar verilebilir” ifadesini kullandı.

Çelişkili ifadeler

Hem yeni savunma raporu hem de Canberra’nın açıklamaları kendi içinde çelişkiler barındırıyor.

Rapor şu tespiti yapıyor: “Şu anda herhangi bir gücün kıtamızı işgal etmeyi düşünme olasılığı çok düşük olsa da, Avustralya’ya karşı askeri güç kullanma veya zorlama tehdidi işgali gerektirmez.”

Bir yandan Hint-Pasifik’te üst düzey askeri tehdit algıladığını vurgulayarak savunma stratejisinde radikal bir değişim ve üst düzey silahlanma öneren rapor, diğer yandan işgal olasılığının düşük olduğunu kaydediyor.

Artık füze çağında olduğumuzu ve Avustralya’nın coğrafi avantajını kaybettiğini söyleyen rapor, “hedefleri daha uzun mesafeden kesin olarak vurma” yeteneğinin geliştirilmesi gerektiğini savunuyor. AUKUS anlaşması kapsamında nükleer enerjiyle çalışan denizaltı filosunun geliştirilmesi ve konuşlandırılması da, Avustralya’ya vurucu gücü kendi kıyılarından uzağa yansıtma yeteneği kazandırmayı amaçlıyor.

Bu durum Canberra’nın on yıllardır sürdürdüğü Avustralya kıtasının kuzeyinden gelebilecek olası bir istilayı koruyarak ve savuşturarak Avustralya kıtasının savunmasına odaklanan stratejiden vazgeçerek, daha saldırgan ve agresif bir stratejiyi benimsemeye hazırlandığını gösteriyor. Bu yeni stratejide en büyük güvencesi ise, raporda sık sık ‘stratejik ittifak’ın öneminin vurgulandığı ABD.

Raporda, Avustralya’nın stratejik kültürünün uzun süredir “büyük güç ittifakı”na dayandığı vurgulanırken, yeni dönemde de bu ihtiyacın “merkeziliği”nin bir kez daha teyit edildiği ifade ediliyor: “Amerika Birleşik Devletleri ile olan ittifakımız, Avustralya’nın güvenliği ve stratejisi için merkezi olmaya devam edecek.”

Öte yandan, Hint-Pasifik’te artık ABD’nin artık “tek kutuplu lider” olmadığını kaydeden rapor, en büyük ticaret ortağı Çin’i ise tehdit ilan ederek, ABD ile yakın ilişkilere her zamankinden çok ihtiyaç olduğunu savunuyor. Halbuki Çin Gümrüğü tarafından açıklanan son ticaret istatistiklerine göre, Avustralya’nın Çin’e ihracatı bu yılın ilk üç ayında yüzde 20’lik bir artış yakaladı.

En büyük ticaret ortağı Çin

Pekin’den yeni savunma stratejisine dair gelen açıklamanın düşük ve ihtiyatlı tonda olması da, Çin’in bu ilişkiye önem verdiğini gösteriyor.

Global Times gazetesinde, konuyla ilgili, Çin-Avustralya Çalışmaları Derneği Başkanı ve Doğu Çin Normal Üniversitesi Avustralya Çalışmaları Merkezi Direktörü Chen Hong imzasıyla yayınlanan yazıda şu ifadeler kullanılıyor: “Çin, Avustralya’yı hiçbir zaman bir tehdit veya askeri düşman olarak görmedi. Nitekim Çin, Avustralya’yı yalnızca önde gelen ekonomik ve ticari ortaklarından biri olarak değil, aynı zamanda Asya Pasifik bölgesinde barış, istikrar ve refahı korumak için birlikte çalışacağı önemli bir güç olarak görüyor.”

ABD’ye borçlar birikiyor…

Avustralya savunma politikası on yıllardır Avustralya’yı savunmaya odaklanmıştı. AUKUS kapsamında, savunma politikasının kuzeydeki deniz yollarını savunmaya ve “bölgenin güvenliğinde” rol oynamaya doğru kaydığı anlaşılmıştı. Radikal değişim bu yeni savunma raporu ile ilan edilmiş oldu. Öyle ki, Savunma Bakanı Richard Marles, incelemeyi savunma için bir “dönüm noktası” olarak nitelendirdi.

Avustralyalı gazeteci David Speers, ülkede pek çok gazetecinin ve analistin, AUKUS anlaşması sonrası, Avustralya’nın neden Güney Çin Denizi’nde aylarca gizlenen nükleer enerjili denizaltılara sahip olma yeteneğine ihtiyaç duyduğunu merak ettiklerini ve ülkenin artık ABD’ye çok daha fazla borçlu olacağından endişe ettiklerini yazmıştı. Bu yeni belge, endişelerin hiç de yersiz olmadığını gösteriyor.

ASYA

Huawei, Apple ile aynı anda, yeni 3’e katlanabilir akıllı telefonu tanıttı

Yayınlanma

Çinli Huawei salı günü, dünya çapında en büyük akıllı telefon pazarında liderliğini sürdürmeye çalışırken, Apple’ın birkaç saat önce piyasaya sürdüğü yeni iPhone’undan hemen sonra 2,800 dolarlık katlanabilir telefonunu tanıttı.

Çinli teknoloji devi, Shenzhen’deki güneydeki teknoloji merkezinde akordeon ekran kapısı gibi üç farklı şekilde katlanabilen yeni Mate XT modelini tanıttı. Cihaz, şirketin web sitesine göre ön siparişlerde 4 milyondan fazla talep aldı ve herhangi bir depozito gerekmiyor. Araştırma firması IDC’ye göre, ikinci çeyrekte katlanabilir telefonlar için küresel pazar yaklaşık 4 milyon birim büyüklüğündeydi. Huawei’nin icra direktörü Richard Yu, lansmanda “Bugün, herkesin düşleyebileceği ancak yapamadığı bir ürünü sizlere sunuyoruz. Ekibimiz beş yıl boyunca sıkı bir şekilde çalıştı ve asla pes etmedi,” dedi ve ekledi: “Bugün, bir kez daha endüstrinin tarihini yeniden yazacağız, bilim kurguyu gerçeğe dönüştüreceğiz ve katlanabilir cihazlar için yeni bir çağ başlatacağız.”

Yeni telefon, metin özetleme, çeviri ve düzenleme işlevlerinin yanı sıra istenmeyen fotoğraf bölümlerini kesme gibi AI destekli görüntü düzenleme işlevlerine sahip. AI işlevleri Huawei’nin kendi Kylin çipleriyle destekleniyor. Bu beklenen lansman, Apple’ın en son modeli olan AI destekli iPhone 16’nın tanıtılmasının ardından birkaç saat içinde gerçekleşti ve her iki akıllı telefon da 20 Eylül’de satışa sunulacak. Mate XT, kırmızı ve siyah renklerinde sunuluyor ve 10.2 inç ekran büyüklüğüne sahip. 3.6 mm genişliğinde olan bu telefon, şirketin iddiasına göre dünyanın en ince katlanabilir telefonu ve cebinize sığacak bir klavye eki ile birlikte geliyor. Fiyatlar, 256 gigabaytlık versiyon için 19,999 yuan (2,800 dolar) ile başlıyor; daha yüksek hafıza kapasiteli versiyonlar ise 21,999 yuan ve 23,999 yuan olarak satışa sunulacak.

Başarılı akıllı telefon lansmanlarının ardından gelen bu tanıtım, Huawei’nin ABD yaptırımlarını nasıl aştığını vurguluyor ve Çin’de Apple’a karşı olan konumunu pekiştiriyor. Çin’de bazı tüketiciler, yeni iPhone 16’nın AI özellikleri eksikliğinden şikayet etti. Apple, iPhone 16’nın yapay zeka partnerini henüz açıklamadı ve Apple Intelligence, şirketin AI yazılımı yalnızca gelecek yıl Çince dillerinde kullanılabilir olacak. Weibo’da, Çin’in X benzeri platformunda bir kullanıcı, “AI kullanamazsanız ne anlamı var?” şeklinde bir yorum yaptı. Bir diğer kullanıcı ise, “AI en büyük satış noktası olmadan, yarı fiyatına olmalı,” şeklinde bir yorumda bulundu.

Okumaya Devam Et

ASYA

Japonya’da koasliyon lideri Natsuo Yamaguchi istifa kararını duyurdu

Yayınlanma

Japonya iktidarındaki Liberal Demokrat Parti’nin (LDP) koalisyon ortağı Komeito için yeni bir dönem başlıyor. Koalisyon lideri Natsuo Yamaguchi, 15 yıl boyunca parti liderliğinde kaldıktan sonra partisinin 28 Eylül’deki liderlik seçimlerine katılmayacağını duyurdu.

2009’da ilk kez parti lideri seçilen 72 yaşındaki Yamaguchi’nin, yarıştaki tek aday olan 66 yaşındaki Genel Sekreter Keiichi Ishii’ye koltuğunu bırakması bekleniyor. Ishii, parti tarafından bu ayın sonlarında yapılacak kongrede resmen seçilebilir. LDP’nin başkanlık yarışından bir gün sonra gerçekleşecek ve aynı zamanda bir sonraki başbakanın kim olacağına da etkili bir şekilde karar verileceği bir döneme girildiğinin altı çiziliyor.

Süreç Komeito’nun Yamaguchi’nin geri çekilmesi ve Ishii’nin yükselişinin LDP yarışını nasıl etkileyebileceğine ve LDP adayları arasında Komeito ile çalışmaya en uygun olanın kim olabileceğine odaklanıyor. Yamaguchi ise iktidar koalisyonunun bazı farklılıklara rağmen işbirliğine devam etmesini istediğini ve LDP ve Komeito liderlerinin birbirleriyle uyum içinde olması gerektiğini söyledi.

Yamaguchi, “LDP bana uzun zamandır bir koalisyon ortağı olarak rehberlik ve cesaret verdi. Bazı LDP üyeleri yeniden aday olmama kararım karşısında şaşırdı” dedi.

Komeito’nun LDP ile ortaklığı Yamaguchi’nin görev süresi boyunca inişli çıkışlı oldu. Koalisyon eski Başbakanlar Shinzo Abe ve Yoshihide Suga ile iyi çalışmış olsa da, Başbakan Fumio Kishida ve özellikle LDP başkanlığı için yarışan adaylardan biri olan Genel Sekreter Toshimitsu Motegi ile ilişkileri zaman zaman sorunlu oldu.

İki parti arasındaki ilişkiler, 2023’te yeni oluşturulan Tokyo seçim bölgesinde kimin adayının yarışması gerektiği konusunda tartışmalar ile gündeme gelmişti.

Okumaya Devam Et

ASYA

Batı, Çin’in ‘hakimiyetini kırmak’ için lityuma daha fazla destek vermeye çağırıldı

Yayınlanma

Madencilik uzmanı Ken Brinsden’e göre, Batılı hükümetler Çin’in tedarik zinciri üzerindeki hakimiyetini kırmak istiyorlarsa lityum endüstrisine daha fazla destek sağlamalı.

Nikkei Asia’ya konuşan Brinsden’in uyarısı, dünyanın en büyük üçüncü lityum şirketinin Batı Avustralya’daki bir projeyi rafa kaldırma kararı da dahil olmak üzere, bir dizi oyuncunun üretim planlarını küçültmesine veya ertelemesine yol açan fiyat düşüşünün ortasında geldi.

Batı Avustralya’daki Pilbara Minerals’i küresel bir lityum tedarikçisine dönüştüren ve şu anda Kanada’daki Patriot Battery Metals’in başında bulunan Brinsden, Çin’in lityum tedarik zinciri üzerindeki kontrolü göz önüne alındığında, Çin’den uzaklaşmanın “doğal olarak gerçekleşmeyeceğini” söyledi.

BMI’ya göre Avustralya dünyadaki lityumun yarısından biraz azını üretirken, çoğu metalin yüzde 60’ından fazlasını işleyen Çin’e gönderiliyor.

“[Çin] bunu her sektörde yapmıyor, ancak kritik mineral tedarik zincirlerinin çoğunda, temelde kendi amaçları için fiyatı etkiliyorlar” diyen Brinsden, jeopolitik kaygılar olmasa bile, arzın tek bir ülkede yoğunlaşmasının bir risk teşkil edeceğini de sözlerine ekledi.

Elektrikli araç bataryalarında kullanılan önemli bir metal olan lityum fiyatları, Çinli üreticilerin talep artışı sırasında hızla yeni arzı devreye sokmasının ardından 2022’deki zirvesinden bu yana %80’den fazla düştü. Ancak son zamanlarda elektrikli araç satışları tahmin edilenden daha yavaş seyrediyor.

Bunun sonucunda ortaya çıkan arz fazlası marjları sıkıştırdı ve sektör genelinde kârları vurdu. Geçtiğimiz hafta, dünyanın üçüncü büyük Lityum şirketi Arcadium, Batı Avustralya’daki Mt. Cattlin madenini, lityum içeren bir cevher olan spodümen fiyatlarının düşük olması nedeniyle “bakım ve onarıma” alacağını, yani faaliyetlerini askıya alacağını duyurdu.

Avustralya, şirketlere ucuz kredi desteği sağlamak ve 2027 yılında yürürlüğe girecek olan kritik minerallerin işlenmesi için %10’luk bir vergi kredisi oluşturmak gibi önlemlerle yerli bir tedarik zincirini teşvik etmeye çalıştı. ABD de bu segmente para akıttı. Enflasyon Azaltma Yasası, Çin’in de dahil olduğu bir kategori olan “sahip olunan, kontrol edilen veya … endişe verici bir yabancı kuruluşun yönlendirmesine tabi olan” bir şirket aracılığıyla tedarik edilen malzeme içermedikleri sürece elektrikli araçlar için sübvansiyonlar sunuyor.

Brinsden, bu tür önlemlerin iyi bir başlangıç olduğunu, ancak fiyat tabanı oluşturmak için ürün satın almaya yönelik bir plan oluşturulması da dahil olmak üzere daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

“Eğer Çin gerçekten de piyasa fiyatlarını düşürerek Batı sermayesini bastırmak istiyorsa, buna karşılık vermenin tek yolu maden geliştirmeyi gerçekten teşvik edecek bir fiyat belirlemektir. … Madenin geliştirilmesini sağlamak için bu fiyatı belirlemeniz ve hatta ürünü satın almanız oldukça basit” dedi.

Şangay Metal Piyasası’na göre, %6 lityum oksit içerikli Avustralya spodümen konsantresi (SC6) geçen hafta ton başına 772,5 dolardı. Bu rakam 2022’nin sonlarında 8.000 doların üzerindeydi.

Citibank tarafından yakın zamanda yapılan bir analize göre, Avustralya’nın yedi spodümen madeninden yalnızca biri mevcut spot fiyatlarla kârlı. Bu da %51’i Çinli Tianqi ve Avustralyalı IGO’nun ortak girişimine ait olan Greenbushes. ABD’li dev Albemarle kalan hissenin sahibi.

Avustralya ve Kanada’da iki borsada işlem gören ve Albemarle’ın da hissedarları arasında yer aldığı Vancouver merkezli Patriot Battery Metals, geçtiğimiz ay Quebec’teki Shaakichiuwaanaan projesinin ön ekonomik değerlendirmesini yayınladı.

Şirket madeni 1,4 milyar Kanada doları (1,03 milyar $) tahmini maliyetle iki aşamada geliştirmeyi ve 800.000 ton tam üretim yapmayı hedefliyor. İlk üretimin 2028’in sonlarında yapılması planlanan projenin tahmini geri ödeme süresi, Brinsden’in sektör için “mantıklı bir teşvik fiyatı” olarak nitelendirdiği SC6 için ton başına 1.500 dolarlık bir fiyat varsayımıyla 3,6 yıl.

“Projeyi bugünkü fiyatlarla inşa etmeyi düşünmüyoruz” diyen Brinsden, Shaakichiuwaanaan’ın yüksek tenörlü zonlarının gelecekteki düşüş dönemlerinde projeyi savunulabilir kıldığını da sözlerine ekledi.

Brinsden, Çin’in batarya hücreleri için maliyetleri düşürmesi ve “inanılmaz” ölçek ekonomileri oluşturması nedeniyle bir sonraki yükselişin beklenenden daha erken gelmesini beklediğini ve bunun da daha fazla hammadde talebini canlandıracağını söyledi.

“Bence bir sonraki talep şoku aslında Çin’in küresel olarak büyüttüğü pazarları doldurmak için daha fazla hammadde satın almaya geri dönmesinden kaynaklanıyor ve bu, Batı’nın bugün onlara verdiği krediden çok daha erken gerçekleşecek” dedi.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English