Diplomasi
Moscow Times, ABD-Rusya gizli görüşmelerini yazdı
ABD’li bir yetkilinin iddiasına göre, eski üst düzey ABD ulusal güvenlik yetkilileri ile Rusya’nın üst düzey üyeleri arasında gizli diplomatik görüşmeler devam ediyor.
Bu ayın başlarında NBC, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için müzakerelere zemin hazırlamak amacıyla eski ABD yetkililerinin Kremlin ile gizli görüşmelerde bulunmasını ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir toplantı yapmasını içeren bu arka kanal görüşmelerinin varlığını ilk kez bildirmişti.
Moscow Times’a konuşan ABD’li yetkililer, bu görüşmelerin devam ettiğini söylediler. ‘Track 1.5’ (Hat 1.5) diplomasisi olarak bilinen bu gizli görüşmeler, her iki tarafın da birbirlerinin kırmızı çizgilerini anlamasını ve olası çatışmaları azaltmasını sağlayarak, resmi hükümet müzakereleri (Track 1 diplomasisi) ile gayri resmi uzman diyalogları (Track 2) arasında önemli bir bağlantı görevi görüyor.
Moscow Times’a konuşan eski ABD’li yetkili, “Dünya şu anda olduğu gibi dışa kapandığında Track 1.5 diplomasisine büyük ihtiyaç var,” dedi.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyinden yalanlama
Gazetenin iddiasına göre ABD ve Kremlin’deki yetkililer arasındaki toplantılar ayda en az iki kez, genellikle online formatta gerçekleşiyor. Eski yetkili ise, “Moskova’yı en az üç ayda bir ziyaret ediyorum,” dedi.
The Moscow Times’ın haberinin ardından Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi, ABD’nin mevcut ya da resmi yetkililerden Moskova olduğunu ima ettiği ülkeyle bir arka kanal açmalarını istemediğini açıkladı.
Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adam Hodge Perşembe günü, “ABD resmi ya da eski yetkililerden bir arka kanal açmalarını talep etmemiştir ve böyle bir kanal arayışında da değildir. Başkaları aracılığıyla herhangi bir mesaj da iletmiyoruz,” dediği bir tweet attı.
‘Rusların ne istediğini öğrenmeye başladık’
Eski yetkili, “İstediğimiz kadar olmasa da Kremlin’in düşüncelerine biraz erişimimiz oldu,” ifadelerini kullandı.
Üst düzey Kremlin yetkilileri ve danışmanlarının karşısında oturan yetkilinin bakış açısına göre en büyük sorun Rusların tam olarak ne istediklerini ve neye ihtiyaç duyduklarını ifade edememeleriydi.
Yetkili, “Zaferi ya da yenilgiyi nasıl tanımlayacaklarını bilmiyorlar. Aslında konuştuğumuz bazı elitler savaşı hiç istememişti, hatta bunun tamamen bir hata olduğunu söylüyorlardı. Ama şimdi savaştalar, aşağılayıcı bir yenilgiye uğramak bu adamlar için bir seçenek değil,” dedi.
“Burada, ABD’nin Rusya’nın ulusal güvenlik kaygılarıyla yapıcı bir şekilde çalışmaya hazır olduğunu açıkça belirttik,” diye ekleyen eski yetkili, ABD’nin Rusya’yı mali olarak sıkıştırma ve Ukrayna’ya karşı savaşını sürdürmesini engellemek için uluslararası alanda izole etme yönündeki resmi çizgisinden ayrı düşüyor.
Yetkili, “Rusya’yı aşağılanma ya da çökme noktasına getirecek şekilde izole etme ve sakat bırakma girişimi müzakereleri neredeyse imkansız hale getirecektir, bunu Moskova yetkililerinin suskunluğunda zaten görüyoruz,” ifadelerini kullandı.
‘Avrupa’da kazanılacak bir zafer başka bir yerde ABD’ye zarar verebilir’
ABD’nin kendi çevresinde istikrar yaratmak için ‘yeterince güçlü bir Rusya’ya’ ihtiyacı olduğunu ve olmaya devam edeceğini vurguladıklarını kaydeden eski yetkili, “ABD, Orta Asya’daki diplomatik fırsatları ilerletebilmek için stratejik özerkliğe sahip bir Rusya istiyor. ABD olarak Avrupa’da kazanılacak bir zaferin dünyanın diğer bölgelerindeki çıkarlarımıza zarar verebileceğini kabul etmek zorundayız,” dediğini aktardı ve “Rusya’nın gücü ille de kötü bir şey değildir,” diyerek sözlerini tamamladı.
Yetkili, Ukrayna’yı terk etmediklerini, sadece bağımsız bir Ukrayna’yı garanti ederken Rusya’nın da ‘Avrupa’nın güvenliğine daha yaratıcı bir oyuncu olarak dönmesini’ temin etmeye çalıştıklarını savundu.
Rusya’nın Çin ile derinleşen ilişkisi konusunda ise eski yetkili, Moskova ve Pekin arasındaki bağların tamamen koparılmasının gerçekçi olmadığını kabul etti ama bu ilişkinin kapsamını sınırlandırmak için çaba sarf edilmesi gerektiğini savundu. Yetkiliye göre Washington’un amacı, Moskova’nın önemli bir rol oynadığı Asya’da diplomatik fırsatları teşvik ederken Rus gücünün ezici bir şekilde pekişmesini önleyen bir denge kurmak.
Birden fazla diplomatik kanal kurulması çağrısı
Eski yetkili, savaştan önce yapılan ABD-Rusya görüşmelerinin gizli kalması gerektiğini ama bunun Ruslar tarafından sızdırıldığını öne sürdü.
Eski yetkili, başta ABD-Rusya ve Ukrayna-Rusya olmak üzere, savaşın sona ermesi için çeşitli ‘diplomatik kanallar’ kurulması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Ukrayna’nın kaybettiği toprakları yeniden elde etme şansının hayli zayıf olduğunu da kabul eden eski yetkili, “Rusya Kırım’ı kaybedebileceğini düşünseydi, neredeyse kesinlikle taktik nükleer silahlara başvururdu,” dedi.
ABD, Rusya’ya yeni referandum önerisi yapmış
Yetkili, Washington’un ayrıca Donetsk, Lugansk, Herson ve Zaporijye bölgelerinde, bölge sakinlerinin Ukrayna’nın mı yoksa Rusya’nın mı parçası olmak istediklerini oylayacakları ‘adil referandumların’ yapılmasına yardımcı olmayı teklif ettiğini kaydetti.
Görüşmelerde bir tıkanma olduğunu öne süren eski yetkili, sorunun ‘Rus elitlerinden’ ziyade Vladimir Putin’de olduğunu savundu.
“Putin tüm ilerlemelerin önündeki en büyük engel,” diyen eski yetkili, ABD yönetiminin Kremlin ile konuşmak için en az bir girişimde bulunduğunu ama Putin’in bunu reddettiğini ileri sürdü. Yetkili bu nedenle Washington’un ‘savaş karşıtı Rus elitlerine ulaşmaya ve onlarla ilerleme kaydetmeye başlaması gerektiğini’ savundu.
Yetkiliye göre elitler arasında başka bir lider için destek varsa, “Putin’i devirmek imkansız olmayacaktır.”
Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, Rusya’ya yönelik uzun menzilli insansız hava aracı saldırılarının sayısını ve ölçeğini ‘birkaç kat’ artırma kararı aldıklarını açıkladı. Umerov, on binlerce yeni İHA için sözleşme hazırlığı yapıldığını ve hedefin Rus askeri tesisleri olacağını belirtti.
Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, ülkesinin uzun menzilli insansız hava araçları (İHA) kullanarak Rusya’ya yönelik saldırıların sayısını keskin bir şekilde artırmaya hazırlandığını bildirdi.
İnterfaks ajansının aktardığına göre Umerov, komutanlığın iki hafta önce uzun menzilli İHA operasyonlarının sayısını ve ölçeğini “birkaç kat” artırma kararı aldığını ifade etti.
Gazetecilerle bir araya gelen Umerov, Rus askeri tesislerini hedef alacak on binlerce yeni İHA için sözleşme hazırlıklarının sürdüğünü kaydetti.
Bu yıl 4 milyondan fazla İHA tedarik edilecek
Bakan Umerov, bu yıl içinde Ukrayna ordusuna toplamda 4 milyondan fazla İHA’nın teslim edileceğini açıkladı. Ukraynalı işletmelerin üretim hacimlerini yılda 4 milyondan fazla İHA üretebilecek seviyeye çıkardığını belirten Umerov, yılın başından bu yana Ukrayna ordusunun hem devlet tedarikleri hem de tugayların doğrudan alımları yoluyla 1,5 milyon İHA teslim aldığını söyledi.
Saldırılar onaylanmış planlara göre yapılıyor
Umerov, Ukrayna ordusuna İHA tedarikinin takvime uygun şekilde ilerlediğini ve Rus tesislerine yönelik saldırıların onaylanmış planlar doğrultusunda her gün gerçekleştirildiğini vurguladı.
Habere göre Kiev, geçen yıl sistematik uzun menzilli operasyonlar için bir plan geliştirmiş ve on binlerce “derin darbe” (deepstrike) kapasiteli İHA için sözleşme imzalamıştı.
Bu tedbir sayesinde Ukrayna ordusu, Rusya Federasyonu topraklarının derinliklerindeki kritik hedeflere düzenli olarak yüksek hassasiyetli saldırılar düzenleme imkânı buldu.
Ukrayna müttefikleriyle ‘avcı İHA’ üretiyor
Öte yandan, Ukrayna’nın artan Rus İHA saldırılarına karşı savunmasını güçlendirmek amacıyla müttefikleriyle birlikte önleyici İHA’lar (avcı İHA) üretmeye başladığı da daha önce açıklanmıştı.
Kiev’den yapılan açıklamada, “Şahid avcısı” olarak nitelendirilen bu İHA’ların üç Ukraynalı şirket tarafından üretildiği belirtilmişti.
Ermenistan’da Ulusal Güvenlik Teşkilatı’nın Başpiskopos Mikael Acapahyan’ı gözaltına alması, din adamları ve halkın direnişiyle karşılaştı. Eçmiadzin Ana Makamı önünde yaşanan arbedenin ardından güvenlik güçleri geri çekilmek zorunda kaldı.
Ermenistan’da Ulusal Güvenlik Teşkilatı mensuplarının, Başpiskopos Mikael Acapahyan’ı gözaltına almak üzere Eçmiadzin Ana Makamı’na düzenlediği operasyon, halkın ve din adamlarının direnişiyle karşılaştı.
Bugün yaşanan olayda, güvenlik güçleri ile halk arasında arbede çıkarken, muhalefetin çağrısıyla bölgeye gelen destekçiler başpiskoposun gözaltına alınmasını engelledi.
Halk özel kuvvetlerle çatıştı
Sputnik Ermenistan‘ın haberine göre, Ulusal Güvenlik Teşkilatı görevlileri sabah saatlerinde Şirak Piskoposluğu’nda arama başlattıktan sonra Başpiskopos Mikael Acapahyan’ı gözaltına almak amacıyla Tüm Ermeniler Katolikosu’nun Eçmiadzin’deki konutuna geldi.
GFakat güvenlik güçleri geldiği sırada Acapahyan, din adamları toplantısı için Eçmiadzin’de bulunuyordu.
Bu gelişme üzerine din adamları ve halk, özel kuvvetlerin yolunu fiziksel olarak keserek Acapahyan’ın gözaltına alınmasına izin vermedi. Yerel saatle 11.39’da toplanan kalabalık ile güvenlik güçleri arasında arbede başladı.
Gerilimin tırmanmasıyla Eçmiadzin’e ek polis, özel kuvvetler ve Ulusal Güvenlik Teşkilatı personeli sevk edildi. Eş zamanlı olarak, Taşnaksutyun partisinin de aralarında bulunduğu Ermeni muhalefeti, destekçilerine kilise liderlerinin gözaltına alınmasını engellemek için kente gelme çağrısı yaptı.
Paşinyan, Rusya vatandaşı milyarder Karapetyan’a karşı neden silaha sarıldı?
Katolikos ve başpiskoposun çıkışı engellendi
Yerel saatle 11.48’de Tüm Ermeniler Katolikosu Karekin II, yanında başpiskopos ve bir avukatla birlikte kalabalığın karşısına çıktı.
Ancak halk, katolikos ve başpiskoposun bölgeden ayrılmasına izin vermedi. Kapıları kilitleyen kalabalık, “patrik” sloganları atarak maskeli güvenlik güçlerine “Sizler deccalsınız,” diye bağırdı.
Ulusal Güvenlik Teşkilatı, yaptığı resmi açıklamada başpiskoposu gönüllü olarak soruşturma makamlarına teslim olmaya çağırdı ve toplanan kalabalığı kolluk kuvvetlerinin faaliyetlerini engellememeleri konusunda uyardı.
Paşinyan yönetimine ‘kimliği yok etme’ suçlaması
Yaşananlar üzerine Rusya Ermenileri Birliği, Ermenistan hükümetinin eylemlerini sert bir dille eleştiren bir açıklama yayımladı.
Birlik, Başbakan Nikol Paşinyan’ı, 2026 seçimleri öncesinde muhalefetin kalesi olarak görülen kiliseye zulmetmek ve Ermeni kimliğinin temellerini yıkmaya çalışmakla suçladı.
Yerel saatle 14.21 sularında güvenlik güçleri ve toplanan halk dağılmaya başladı. Kolluk kuvvetleri, daha önce konuşlandıkları bölgeyi geldikleri gibi aniden terk etti.
Ulusal Güvenlik Teşkilatı ve polis, Eçmiadzin Ana Makamı’nı terk etme kararını güvenlik gerekçelerine dayandırdı.
Kurumlar, Başpiskopos Mikael Acapahyan’a “kolluk kuvvetlerinden saklanmaması ve kendisini bekleyen Ulusal Güvenlik Teşkilatı operasyon grubuna teslim olması” çağrısını yineledi.
Reuters’ın analiz şirketi Windward’a dayandırdığı haberine göre, Hürmüz Boğazı’ndaki gemiler, İran ve İsrail arasındaki savaş nedeniyle olası saldırılardan kaçınmak için ‘Rus petrolü’ veya ‘Çin’e ait gibi olağan dışı mesajlar yayınlıyor.
İran ile İsrail arasındaki savaş, küresel deniz ticaretinin en kritik geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı‘nda yeni bir güvenlik önlemini tetikledi.
Reuters‘ın haberine göre, bölgedeki gemiler olası saldırılardan korunmak amacıyla “Rus petrolü” veya “Çin’e ait” gibi daha önce görülmemiş mesajlar yayınlamaya başladı.
Analiz şirketi Windward’ın verilerine dayandırılan haber, gemilerin bu yönteme başvurarak kendilerini potansiyel hedeflerden uzak tutmaya çalıştığını ortaya koydu.
‘Olağan dışı’ 101 mesaj tespit edildi
Windward tarafından yapılan analize göre, 12-24 Haziran tarihleri arasında 55 farklı gemi, aidiyetlerine ilişkin toplam 101 “olağan dışı mesaj” gönderdi.
Bu mesajlar arasında “Rus petrolü” ve “Çin’e ait” ifadeleri öne çıktı.
Örneğin, Panama bayraklı Yuan Xiang Fa Zhan adlı konteyner gemisi, 26 Haziran’da Pakistan’a giderken Hürmüz Boğazı’nı geçtiği sırada telsizle geminin “Çin’e ait olduğunu” bildirdi.
Benzer şekilde, Suudi Arabistan’dan Çin’e ham petrol taşıyan süper tanker Yuan Yang Hu da aynı mesajı yayınladı ve boğazdan ayrılır ayrılmaz sinyali değiştirdi.
Singapur bayraklı Kota Cabar adlı konteyner gemisi ise Kızıldeniz’den geçerken “geminin İsrail ile bağlantısı olmadığı” yönünde bir sinyal verdi.
Normal şartlarda gemiler, varış noktaları veya taşıdıkları yüke ilişkin bilgiler aktarır. Bazı durumlarda ise korsanları ve diğer olası saldırıları caydırmak için gemide silahlı muhafızların bulunduğuna dair mesajlar verilebiliyor.
Uzmanlar Harici’ye değerlendirdi: Hürmüz’ün kapanma ihtimali ‘sıfır’
‘Bazı ülkeler daha yüksek tehdit altında’
Windward CEO’su Ami Daniel, gemiciliğin karmaşık yapısı nedeniyle bir geminin sahibi olan devleti net bir şekilde belirlemenin zor olduğu yönünde gemi sahipleri arasında bir görüş birliği oluştuğunu belirtti.
Daniel, buna karşın İngiltere, ABD ve İsrail gibi bazı ülkelerle bağlantılı gemilerin “daha yüksek bir tehdide maruz kalabileceğini” ifade etti.
İran’dan ‘boğazı kapatırız’ tehdidi
İran ve Umman’ın karasularında yer alan Hürmüz Boğazı, dünya petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatının yaklaşık beşte birinin yapıldığı stratejik bir konumda bulunuyor.
İran, İsrail ile yaşadığı savaş ve ABD’nin ülkedeki nükleer tesislere yönelik saldırıları sonrasında, “egemenliğine yönelik saldırganlığın” devam etmesi halinde boğazı kapatma tehdidinde bulunmuştu.
İranlı uzmanların değerlendirmelerine göre, boğazın kapatılması piyasaya petrol arzında keskin bir düşüşe yol açabilir ve petrol fiyatlarının varil başına 250 dolara kadar yükselmesine neden olabilir.
İsrail’le normalleşme için sıradaki aday Suriye iddiası
Çin’in ‘Yaz Davosu’, ticaret savaşının ortasında nefes alma fırsatı sundu
Ukrayna, Rusya’ya yönelik uzun menzilli saldırıları artıracak
Rusya, Alman büyükelçiyi dışişleri bakanlığına çağırdı
Ermenistan’da polis, başpiskoposu gözaltına almak isteyince arbede çıktı
-
Görüş2 hafta önceÇin, İsrail’i Kınamaktan Daha Fazlasını Yapabilir mi?
-
Ortadoğu1 hafta önceİsrail’de hangi ‘halk’ yaşıyor?
-
Diplomasi2 hafta önceÇinli akademisyen İsrail-İran savaşını Harici’ye değerlendirdi: İran, Çin için stratejik öneme sahip
-
Dünya Basını2 hafta önceİran’la savaş kapıda mı?
-
Avrupa1 hafta önceMerz: İsrail hepimizin kirli işlerini yapıyor
-
Dünya Basını2 hafta önceSavunma sanayiinde ‘Amerikan malı’ baskısı geri tepiyor
-
Dünya Basını4 gün önceSınıfsız modern para teorisi muhasebedir
-
Görüş1 hafta önceİsrail’in ‘Bildiği Şeytan” ile İşi Bitti mi?
