Hindistan’dan “Bharat” olarak bahseden bir G20 akşam yemeği davetiyesi Yeni Delhi’de tartışmalara yol açarken, muhalefet partileri Başbakan Narendra Modi hükümetini ülkeyi tek taraflı olarak yeniden adlandırmaya çalışmakla suçladı.

Hafta sonu düzenlenecek G20 zirvesine katılacak devlet yöneticilerine cumartesi günü gönderilen akşam yemeği davetiyesinde alışılagelmiş “Hindistan Cumhurbaşkanı” yerine “Bharat Cumhurbaşkanı” ifadesi kullanıldı. Hindistan hükümetinden bir kaynak Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada değişikliğin nedenini açıklamaksızın ülkenin Hintçe isminin böyle bir bağlamda “ilk kez” kullanıldığını söyledi.

Şimdi, ülkenin adının resmen değiştirilmesini öngören bir yasa tasarısının hükümetin 18-22 Eylül tarihleri için planladığı özel parlamento oturumunda sunulabileceğine dair spekülasyonlar dolaşıyor. Hükümet şu ana kadar oturumun gündemini netleştirmedi.

“Bharat” ismi Sanskritçe’den geliyor ve ülke için yabancı değil. Hindistan Anayasası’nın 1. maddesi, “Hindistan, yani Bharat, bir Devletler Birliği olacaktır” diyerek, neredeyse 200 yıllık İngiliz egemenliğinin ardından 1947’de bağımsızlığını kazanan ülkenin hem İngilizce hem de Hintçe isimlerini zikrediyor.

Hindu milliyetçiliği mi sömürgecilik karşıtlığı mı?

Hindistan’da eleştirmenlerin bir kısmı bu ani kopuşu, Modi’nin Bharatiya Janata Partisi hükümetinin Hindu milliyetçisi gündemini ilerlettiğinin bir işareti, diğer kısmı ise yolların isimlerini değiştirmek ve eski binaları yeniden inşa etmek gibi yöntemlerle ülkeyi sömürge yönetiminin son izlerinden de kurtarmaya çalıştığı bir modelin parçası olarak görüyor.

Bu hamle aynı zamanda iki düzineden fazla muhalefet partisinden oluşan bir koalisyonun Hindistan Ulusal Kalkınmacı Kapsayıcı İttifakı’nın kısaltması olan INDIA adı altında 2024 seçimlerine hazırlandığı bir dönemde geldi.

Ana muhalefetteki Hindistan Ulusal Kongresi partisinin kıdemli liderlerinden Shashi Tharoor, salı günü X’te (Twitter) akşam yemeği davetiyesinin bir kopyasını paylaşarak, “Hindistan’ın iki resmi adından biri olan ‘Bharat’ olarak adlandırılmasına anayasal bir itiraz olmasa da, hükümetin yüzyıllar boyunca hesaplanamaz bir marka değerine sahip olan ‘Hindistan’dan tamamen vazgeçecek kadar aptal olmayacağını umuyorum” dedi.

Partisi INDIA koalisyonuna üye olan Tharoor, “Tarihin kokusunu taşıyan ve dünya çapında tanınan bir isim üzerindeki iddiamızdan vazgeçmek yerine her iki kelimeyi de kullanmaya devam etmeliyiz” diye yazdı.

While there is no constitutional objection to calling India “Bharat”, which is one of the country’s two official names, I hope the government will not be so foolish as to completely dispense with “India”, which has incalculable brand value built up over centuries. We should… pic.twitter.com/V6ucaIfWqj

— Shashi Tharoor (@ShashiTharoor) September 5, 2023

Kuzeydeki Cammu ve Keşmir bölgesinden muhalefet ittifakı ortağı Mehbooba Mufti, BJP’nin “Hindistan’ın çeşitlilik içinde birlik temel ilkesine karşı nefretinin yeni bir seviyeye ulaştığını” söyledi.

Mufti, “Hindistan’ın birçok ismini Hindustan ve Hindistan’dan şimdi sadece Bharat’a indirgeyerek küçüklüğünü ve hoşgörüsüzlüğünü gösteriyor” diye yazdı.

Ülkenin bir diğer popüler ismi olan “Hindustan” Farsça’da “İndus ülkesi” anlamına geliyor ve Babür döneminde yaygın olarak kullanılıyordu. İngilizler alt kıtayı İndus Nehri’nden türetilen “Hindistan” olarak adlandırdı. Eski Hindu yazıtlarında ve metinlerinde ise bölge “Bharat” olarak adlandırılmıştır.

Yeni muhalefet bloğunda yer alan Aam Aadmi Partisi’nin Delhi Başbakanı Arvind Kejriwal gazetecilere yaptığı açıklamada BJP’nin INDIA ittifakı nedeniyle sarsıldığını söyledi. İktidar partisini bu tür taktiklere başvurmaya iten şeyin oy kaygısı olduğunu öne sürdü.

Kejriwal, “Eğer INDIA ittifakı kendisini ‘BHARAT’ olarak yeniden adlandırırsa, ‘Bharat’ı da değiştirecekler mi?” diye sordu.

İngilizlerin verdiği ‘Hindistan’dan vazgeçelim

Öte yandan “Bharat” isminin kullanılmasını destekleyenler arasında BJP’nin kıdemli liderlerinden ve kuzeydoğu eyaleti Assam’ın başbakanı Himanta Biswa Sarma da bulunuyor. Sarma, “Ülkemiz ‘Bharat’tı, ‘Bharat’tır ve ‘Bharat’ olarak kalacaktır” dedi.

Kongre partisinin de “Bharat” ismini kullandığını belirten Sarma, kıdemli lider Rahul Gandhi’nin ülke genelinde seçmenlerle yeniden bağlantı kurmak için gerçekleştirdiği 3,500 kilometrelik “Bharat Jodo Yatra” (“Unite India March”) yürüyüşüne işaret etti.

Sarma, “İşinize geldiğinde ‘Bharat’ı kullanıyorsunuz, işinize gelmediğinde ise Hindistan oluyorsunuz,” dedi.

G20 davetine ilişkin tartışmalar, BJP’nin ideolojik omurga örgütü Rashtriya Swayamsevak Sangh’ın başkanı Mohan Bhagwat’ın geçtiğimiz cuma günü yaptığı ve vatandaşları “Hindistan” ismini kullanmayı bırakıp “Bharat” ismini kullanmaya çağırdığı açıklamaların ardından geldi.

Bhagwat, Guwahati’deki bir etkinlikte yaptığı konuşmada “Bazen İngilizce konuşan insanlarla iletişim kurarken ‘Hindistan’ demek zorunda kalıyoruz, [ama] buna gerek yok. Yazarken, konuşurken ve diğer her yerde ‘Bharat’ kelimesini kullanmalıyız” dedi.

X’te 23.4 milyon takipçisi olan eski Hintli kriket oyuncusu Virender Sehwag da, “Hindistan isminin İngilizler tarafından verilen bir isim olduğunu ve orijinal ülkenin ismi olan ‘Bharat’ı resmi olarak geri almanın çok geciktiğini” savundu.