ABD Başkanı Donald Trump’ın dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki rekabeti finans sektörüne taşıyabilecek benzeri görülmemiş gümrük vergisi artışlarının ardından, Çin Merkez Bankası’nın eski bir danışmanı, “Çin’in yurtdışı varlıkları risk altında olabilir” uyarısında bulundu ve yetkilileri gerekli hazırlıkları yapmaya çağırdı.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi’nde (CASS) kıdemli bir ekonomist olan Yu Yongding’in uyarısı, Trump’ın yeni ithalat vergilerini yüzde 84’e çıkardığı çarşamba günü Pekin’de düzenlenen bir forumda geldi.

O zamandan bu yana, Trump’ın ocak ayında göreve gelmesinden önceki oranlar da hesaba katıldığında gümrük vergileri yüzde 156 ‘ya yükseldi ve herhangi bir düşüş belirtisi görülmedi.

Yu, “ABD, Amerikan dolarını silahlandırmak için hiçbir çabadan kaçınmadı,” dedi.

“Ticaret savaşı tırmandığından, çatışmanın Çin’in yurtdışı varlıklarına kadar uzanabileceğinden derin endişe duyuyorum” diye vurguladı.

Yu, Çin’in ABD Hazine bonosu varlıklarının azaltılmasını savunurken açık sözlüydü ve Pekin’e, özellikle Ukrayna müdahalesi sonrası Rus varlıklarına el konulmasının ardından, ülkenin yabancı varlıklarını kendisine karşı kullanma girişimlerine karşı tetikte olmasını tavsiye etti.

Çin gümrük vergilerini yüzde 125’e çıkararak ABD’ye karşılık verdi

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin 3.2 trilyon ABD doları döviz rezervi olduğu ve bunun büyük bir kısmının ABD doları cinsinden olduğuna inanılıyor. Devlet Kambiyo İdaresi’ne göre, 2024 yılı sonu itibariyle toplam denizaşırı varlıkları 10,2 trilyon ABD dolarıydı.

Çin, 2017 yazından bu yana ABD Hazine tahvili stokunu yaklaşık dörtte bir oranında azaltarak en büyük yabancı tahvil sahibi konumunu Japonya’ya bıraktı. ABD Hazine Bakanlığı’nın verilerine göre, ocak ayı itibariyle 760,8 milyar ABD doları tutarında menkul kıymete sahipti.

Yabancı rezervlerini çeşitlendirmeye yönelik uzun süredir devam eden çabalara rağmen Pekin’in ABD Hazine tahvilleri ve diğer denizaşırı varlıklar konusunda kamuya açık bir tutumu bulunmuyor.

Yu ayrıca geçen yılın sonunda ABD Ekonomik Danışmanlar Konseyi Başkanı Stephen Miran tarafından ortaya atılan ve ABD dolarının devalüasyonu yoluyla uluslararası ekonomik ve finansal manzarayı yeniden şekillendirmeyi amaçlayan varsayımsal bir strateji olan “Mar-a-Lago Anlaşması” konusunda da endişelerini dile getirdi.

CASS ekonomisti, yabancı alacaklıların elindeki dolar cinsinden borçların 100 yıl vadeli tahvillere dönüştürülmesi önerisi konusunda özellikle endişeli olduğunu ifade etti.

“Bu düpedüz bir temerrüt anlamına gelir ve Çin için ciddi bir tehdit oluşturur” dedi.

“Böyle bir senaryoya hazırlıklı olmalı ve gelecekte olası kayıpları en aza indirmek için somut önlemler almalıyız” diye vurguladı.

Trump, tarife darbesini 90 günlüğüne erteledi

Trump’ın geçen hafta açıkladığı ve birkaç gün süren piyasa kargaşasının ardından kısmen geri çektiği “karşılıklı gümrük vergisi” saldırısı, ABD devlet tahvillerinde kitlesel bir satışı tetikledi bile. Perşembe günü itibariyle 30 yıllık ABD Hazine bonolarının getirileri haftalık bazda yaklaşık yarım puan arttı.

Bir CASS dergisi olan China and World Economy’nin şubat sayısında Yu ve akademi araştırmacısı Yang Bohan, ABD dolarının hem ulusal para birimi hem de küresel rezerv para birimi olarak çelişkili rolüne dikkat çekti.

ABD dolarının hakimiyetinin, bu statünün kötüye kullanılması durumunda küresel finans sistemi için bir risk oluşturduğunu yazdılar.

“ABD dolarının silah haline getirilmesi, Bretton Woods sonrası sistemin temel taşı olarak güvenilirliğini önemli ölçüde aşındırmış ve ABD’nin bir mali krize yol açmadan dış borcunu sürdürme ve açıklarını finanse etme kabiliyeti konusunda endişelere yol açmıştır” ifadelerini kullandılar.

Çarşamba günkü forumda Yu, küresel ticaretteki öngörülemeyen değişimleri hesaba katmak için yuanın zayıflatılacağı yönündeki önerileri de yorumlayarak, Çin’in para biriminin devalüasyonu konusunda endişeli olmadığını ve bu konuda ani bir eylem beklemediğini söyledi.

Üst düzey Çinli general Xi Jinping’in yolsuzlukla mücadele kampanyası doğrultusunda görevden alındı.

Financial Times’a göre, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, askeri yolsuzlukla mücadele kampanyasının bir parçası olarak Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) iki numaralı generalini tasfiye etti.

Financial Times’ın konuyla ilgili bilgi sahibi beş kişiden aktardığına göre, Xi tarafından yönetilen altı üyeli Merkezi Askeri Komisyon’un (CMC) iki başkan yardımcısından en küçüğü olan General He Weidong geçtiğimiz haftalarda görevinden alındı.

He Weidong, PLA’nın ikinci rütbeli subayı olmasının yanı sıra Çin ordusunun üçüncü komutanı ve Komünist Parti’nin Politbüro üyesidir.

He Weidong’un görevden alınması, Xi’nin CMC’deki altı üst düzey subaydan biri olan Miao Hua’yı “ciddi disiplin ihlalleri” – genellikle Çin askeri sistemindeki yolsuzluğa atıfta bulunan bir ifade – nedeniyle açığa almasından altı ay sonra gerçekleşti.

Ancak He Weidong’un kıdemi, görevden alınmasını Miao’nun açığa alınmasından çok daha ciddi kılıyor. Görevden alınmasıyla ilgili bilgi sahibi olan üç kaynak, bunun yolsuzluk iddialarıyla ilgili olduğunu söyledi.

Geçtiğimiz haftalarda CMC başkan yardımcısının normalde katılması gereken etkinliklere katılmaması üzerine He Weidong’un akıbeti hakkında spekülasyonlar artmıştı. He Weidong, diğer CMC başkan yardımcısı Zhang Youxia’nın katıldığı Çin diplomasisi konulu son Politbüro toplantısında da yoktu.

Çinli general He Weidong bir önceki hafta da Xi’nin önderliğinde her yıl düzenlenen ve generalin geçen yıl katıldığı yüksek profilli ağaç dikme törenine katılmamıştı.

Aralarında mevcut ve eski ABD’li yetkililerin de bulunduğu konu hakkında bilgi sahibi beş kişi He Weidong’un tasfiye edildiğini söyledi. Altıncı bir kişi ise generalin artık bu görevde olmadığını doğrulamakla yetindi. Bu kişilerden biri He Weidong’un gözaltına alınmasından bu yana yetkililer tarafından sorgulandığını söyledi.

Asya Toplumu Politika Enstitüsü’nde elit Çin siyaseti uzmanı olan Neil Thomas, He Weidong’un tasfiyesinin 1967’deki General He Long’dan bu yana CMC’nin ilk üniformalı başkan yardımcısı olacağını söyledi.

Thomas, “Xi Jinping’in bir CMC başkan yardımcısını tasfiye edebilmesi, ordudaki yolsuzluğun kökünü kazıma konusunda ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor” dedi.

Thomas, PLA’nın “ABD-Çin ticaret savaşından kaynaklanan ekonomik şoklar gibi yüksek iç belirsizlik zamanlarında özellikle önemli olduğunu” vurguladı.

Geçtiğimiz iki yıl içinde Xi, Çin’in nükleer cephaneliğini denetlemekten kısmen sorumlu olan PLA Roket Gücü’nün iki başkanını görevden aldı.

Xi ayrıca son iki yıl içinde Wei Fenghe ve Li Shangfu adlı iki Çin savunma bakanını da görevden aldı.

Financial Times geçen yıl Dong Jun’un da savunma bakanlığından alındığını iddia etmişti. Ancak daha sonra Dong’un soruşturmadan aklandığı bildirilmişti. Dong bu hafta Pekin’de Pakistan Hava Kuvvetleri Komutanı ile bir araya geldi.

Çin üst düzey kadrolara yönelik yolsuzluk soruşturmasında rekor kırdı

Japon yeni, cuma günü öğleden sonra dolar karşısında değer kazanarak kurun 142 seviyesinin altına inmesine neden oldu. Yen, tırmanan ABD-Çin ticaret savaşının diğer önemli para birimleri karşısında dolar satışını tetiklemesiyle yaklaşık yedi ayın en yüksek seviyesine ulaştı.

Yen dolar karşısında %3’e yakın değer kazandı. Diğer Asya para birimleri de güçlendi ve Malezya ringiti dolar karşısında %0,72 değer kazandı. Güney Kore wonu ve Singapur doları da değer kazandı. Euro, dolar karşısında Şubat 2022’den bu yana görülmeyen seviyelere değer kazandı.

Mizuho Securities’de küresel masa başı stratejisti olan Shoki Omori, “Trump’ın Çin’e beklenenden daha büyük gümrük vergileri getirmesiyle piyasalarda açıkça bir riskten kaçış havası olduğu için yen değer kazandı” dedi.

Omori, ABD Hazine tahvillerindeki son satışların yatırımcıların dolardan çok yen, İsviçre frangı ve altın gibi güvenli liman varlıklarına yönelmesine neden olduğunu söyledi. Japonya’nın büyük ekonomisi, siyasi istikrarı ve likit finans piyasası, ülkenin para birimini cazip bir güvenli liman varlığı haline getiriyor.

ABD Hazine tahvilleri geleneksel olarak düşük riskli, güvenli bir liman olarak görülüyor. Ancak yoğunlaşan ticaret savaşı şüpheleri artırarak yatırımcıları bu varlıktan çıkıp nakde yönelmeye sevk etti.

Ticaret savaşının son tırmanışında Çin, ABD’ye karşı misilleme gümrük vergisi oranını %125’e yükseltti. ABD Başkanı Donald Trump, diğer ülkelerin ihracatına yönelik “karşılıklı” gümrük vergilerini durdururken bile Çin’e yönelik vergileri %145’e yükseltmişti.

Çin gümrük vergilerini yüzde 125’e çıkararak ABD’ye karşılık verdi

Kısasa kısas tarifeler perşembe günü ABD hisse senetlerinin hızla düşmesine neden olurken, ekonomik sonuçlara ilişkin endişeler yatırımcı duyarlılığını azalttı.

ABD Hazine tahvillerindeki zayıflık yenin güçlenmesinde rol oynadı. Cuma sabahı, uzun vadeli faiz oranları için bir gösterge olan 10 yıllık ABD Hazine tahvil getirileri, Trump’ın geçen hafta ticaret ortaklarına yeni gümrük tarifeleri açıklamasının ardından %4 seviyesinin altına düştükten sonra %4,46’ya yükseldi. Tahvil getirileri fiyatlarla ters orantılı hareket eder.

ABD tahvil getirileri yükselip Japon tahvil getirileriyle arasındaki farkı açtığında yen genellikle düşer, ancak güçlü güvenli liman akışı yen üzerindeki olağan aşağı yönlü baskıyı ortadan kaldırdı.

Mizuho’dan Omori, 10 yıllık ABD Hazine tahvillerinin getirilerinin yıl ilerledikçe düşeceğini öngördüğünü söyledi. Omori, ABD ekonomisinin sağlığına bağlı olarak Federal Rezerv’in faiz oranlarını en az iki ila üç kez düşüreceğini tahmin ediyor.

ABD ekonomisindeki bir gerilemenin 10 yıllık Japon devlet tahvillerinde daha düşük getiri anlamına geleceğini söyledi. “Elbette, ABD’de ne olduğuna bağlı olarak sarsıntılar yaşayabiliriz ve Japon hükümetinin maliye politikası için daha fazla tahvil ihraç edebileceğini unutmamalıyız,” dedi.

Yen’in değer kazanması cuma günü Japon ihracatçılarının hisse fiyatlarını aşağı çekti. Nissan Motor’un hisseleri %6, Toyota Motor’un hisseleri ise %5 düşüşle kapandı. Furukawa Electric gibi teknoloji hisseleri ise %6 civarında değer kaybetti.

Japonya, Trump’ın gümrük vergilerinin etkilerini ‘ulusal kriz’ olarak adlandırdı