Japon hisse senetleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın hem müttefikleri hem de düşmanları hedef alan gümrük vergisi yaylım ateşinden bu yana Tokyo piyasasının kendine has özellikleri nedeniyle darbe aldı.

Piyasa analistleri borsanın kırılganlığının üç ana nedeni olduğunu belirtiyor: Japonya’nın işlem saatleri, makro hedge fon ticareti ve güçlenen yen. Tokyo’nun oynaklığı, yabancı paranın gelgitlerine karşı hassasiyetini ve yerli yatırımcıları geliştirmenin önemini vurguluyor.

Trump’ın geçen hafta Asya ülkelerine %49 ‘a varan yeni gümrük vergileri getireceğini duyurduğu “Kurtuluş Günü”nün ardından Japon hisse senetleri değer kaybetti. Osaka Borsası’ndaki Nikkei vadeli işlemleri perşembe günü bir ara %6,6 düştü. Gösterge Nikkei Hisse Senedi Ortalaması o gün bir aşamada 1.600 puandan fazla ya da %4,5 düşerek gün içi sekiz ayın en düşük seviyesini gördü. Hisse senetleri cuma günü kayıplarını genişletti.

Japon hisse senetlerindeki düşüş bölgede öne çıktı. Güney Kore’nin KOSPI endeksi %2,7 düşerken, Hong Kong’un gösterge Hang Seng Endeksi %2,4 geriledi. Singapur’da Straits Times Endeksi bir ara %1,3 geriledi.

Dow Jones Industrial %4,1’e kadar düşerken, Londra’daki kayıplar daha az keskin oldu ve mavi çipli FTSE 100 perşembe günü %2’den biraz daha az düştü.

Küresel resesyon endişelerinin artması Asya’daki bankaları vurdu

Çin’in ABD’ye misilleme gümrük vergileriyle karşılık vermesinin ardından cuma günü iki gösterge daha fazla zarar gördü, ancak ilk şoktan en büyük zararı Tokyo gördü.

Matsui Securities’de kıdemli bir piyasa analisti olan Tomoichiro Kubota, “Sık sık şaka yaptığımız gibi, Tokyo her zaman suratına yumruk yiyor,” dedi.

Tokyo, küresel işlem günü boyunca açılan ilk büyük borsadır. Genellikle hafta sonu yaşanan gelişmelerden ve Beyaz Saray’ın gece boyunca yaptığı açıklamalardan en çok etkilenen borsadır.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in Trump’ın karşılıklı gümrük vergilerinin çarşamba günü Doğu saatiyle 15:00’te açıklanacağına dair ilk yorumu buna bir örnek teşkil ediyor. New York işlem saatleri sırasında beklenen açıklama Tokyo’ya kısa bir rahatlama sağladı. Ancak sonunda, büyük açıklama bir saat geriye çekilerek ABD işlem saatlerinin dışına düştü.

Tokai Tokyo Intelligence Laboratory’de kıdemli analist olan Ryotaro Sawada, “Belirsizlik Tokyo piyasası için her zaman en yüksek seviyededir,” dedi.

Sawada, çoğu makro hedge fonlarından oluşan Avrupalı yatırımcıların, Japon hisse senetlerinin son dönemdeki düşüşünün ardındaki bir diğer itici güç olduğunu söyledi. “En kötüsünü bekleyerek satış yapıyorlar. Tokyo onların insafına kalmış durumda ve sallanıyor” dedi.

Japan Exchange Group’a göre, şubat ayında Avrupalı yatırımcılar net 774 milyar yen (5,3 milyar dolar) Japon hisse senedi satarak Kuzey Amerikalı yatırımcıların neredeyse altı katına ulaştı.

Tokyo’daki UBP Investments’ta kıdemli fon yöneticisi olan Zuhair Khan, “Japonya bu zaman dilimindeki en likit ve kısa pozisyon alınması en kolay piyasa,” dedi ve ekledi: “Asya hakkında olumsuz görüşe sahip küresel makro yatırımcılarınız olduğunda, [Japonya] kullandığınız piyasadır.”

Khan, Japon kurumlarının çoğunun pasif yatırımcı olduğunu, bu nedenle dipten almak ya da zirveden satmak isteseler bile küresel makro yatırımcıların hareketlerine karşı koymalarının zor olduğunu söyledi.

Singapur’daki Nomura Securities’de varlıklar arası stratejist olan Yoshitaka Suda, geçen hafta Trump’ın karşılıklı gümrük vergilerini açıklamasının ardından Japon hisse senetlerinin gerilediğini, çünkü makro hedge fonlarının Japon hisse senetlerinde büyük kısa pozisyonlarının olmadığı bir dönemde vergilerin beklenenden yüksek olduğunu söyledi.

Suda’nın hesaplamalarına göre, geçen haftadan önce, Avrupa ve ABD merkezli makro hedge fonlarının Japon hisse senetlerindeki kısa pozisyonları, agresif açığa satışlarının tarihi türbülansı körüklediği geçen yazın yarısından daha azdı. Son iki işlem seansında, “genel olarak, makro fonlar net kısa pozisyonlarını genişletirken, bazı makro hedge fonları Japon hisse senetlerini daha fazla sattı” dedi.

Yen’in son dönemde değer kazanması da Japon hisse senetlerindeki büyük dalgalanmaları destekleyen önemli bir faktör.

Japonya ihracata dayalı bir ekonomidir ve büyük üreticiler büyük ölçüde denizaşırı satışlara, özellikle de ABD’ye bağlıdır. Zayıf bir yen genellikle yabancı şirketlerin Japon mallarını daha ucuza satın almasına izin vererek ihracatı desteklerken, daha güçlü bir para birimi denizaşırı alıcılar için fiyatların nispeten yüksek olacağı anlamına geliyor ve Japon ihracatçıların rekabet gücüne zarar veriyor.

Geçen hafta Japon yeni bir ara dolar karşısında 144.54 ile son altı ayın en yüksek seviyesine ulaştı.

“İhracata yönelik işletmeler ve Japonya’daki diğer pek çok işletme ABD doları üzerinden iş yapıyor. Güçlenen yen yatırımcıları Japon otomobil üreticileri ve elektronik sektöründeki hisseleri satmaya itti,” dedi.

Japon Otomobil Üreticileri Birliği’ne göre ABD geçen yıl Japon otomobil üreticileri için en büyük pazar oldu ve ihracatlarının %30′ unu oluşturdu.

Sumitomo Mitsui DS Asset Management’ın baş piyasa stratejisti Masahiro Ichikawa, “Bu durum Japonya borsasının satılabilir bir yapıya sahip olduğunu ve zaman zaman kırılgan olduğunu gösteriyor,” dedi. Ichikawa, ülkenin sermaye kontrolleri olmadığı ve serbest ve açık bir piyasa olduğu için “yabancı giriş ve çıkışlarına karşı hassas” olduğunu belirtti.

Ichikawa, “Japonya’nın ihracat ağırlıklı sanayi yapısının değişme olasılığı düşük” olsa da, vergiden muaf bir yatırım programı olan Nippon Bireysel Tasarruf Hesabı gibi girişimlerle genç bir yatırımcı tabanının büyümesinin piyasanın dinamiklerini değiştirebileceğini sözlerine ekledi.

Japonya, Trump’ın gümrük vergilerinin etkilerini ‘ulusal kriz’ olarak adlandırdı

ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel çapta uygulamaya koyduğu yeni “karşılıklı” gümrük vergileri, yüksek maliyetlerin Güneydoğu Asya’da ucuz işgücüne dayanan işletmeleri sıkıştıracağı endişesini körüklüyor.

Risk altındaki alanlar arasında özellikle emek yoğun olan ve ABD’yi önemli bir pazar olarak gören balıkçılık ve hazır giyim sektörleri yer alıyor.

ABD, Vietnam’dan yapılan balıkçılık ihracatının en büyük hedefi olup Hanoi’nin toplam ihracatının yaklaşık %20’sini oluşturmakta ve ülkeye ürün tedarik eden 400’den fazla şirket bulunmaktadır. Vietnam’daki deniz ürünleri ve işlenmiş balıkçılık ürünlerinin %90’ından fazlası yerel işletmeler tarafından gerçekleştirilmektedir.

Vietnam Deniz Ürünleri İhracatçıları ve Üreticileri Birliği Genel Sekreteri Nguyen Hoai Nam perşembe günü yaptığı açıklamada, “ABD, yüz binlerce Vietnamlı çiftçi ve balıkçının geçim kaynaklarıyla ilişkili önde gelen bir pazar,” dedi.

Siyah kaplan karidesleri ve diğer ürünleri yetiştiren, işleyen ve satan Minh Phu Seafood’un hisseleri, Trump’ın gümrük vergisi açıklamasından sonraki iki gün içinde yaklaşık %25 değer kaybetti. Sektörde uzmanlaşmış yerel medyaya göre, ABD şirketin en büyük pazarı ve satışlarının yaklaşık beşte birini sağlıyor.

Dünyanın en büyük konserve ton balığı satıcısı olan Thai Union Group, satışlarının yaklaşık %40’ını Kuzey Amerika’da gerçekleştiriyor. Tayland’da işlenen ton balığını ihraç etmenin yanı sıra büyük şirketlere evcil hayvan maması da tedarik ediyor.

Hazır giyim sektöründe, gümrük vergilerinin Gap, Columbia Sportswear ve Walmart’a giysi tedarik eden ve toplam satışlarının yaklaşık %80’ini ABD’ye yaptığı düşünülen Vietnamlı Song Hong Garment gibi şirketlere zarar vermesi muhtemel.

ABD ve diğer ülkelerdeki iştirakleri aracılığıyla fason giyim eşyası üretimi yapan Endonezyalı perakende devi Mitra Adiperkasa da benzer risklerle karşı karşıya.

Endonezya, Çin ya da Vietnam’a kıyasla daha düşük bir gümrük vergisi oranına tabi olsa da bunun pek bir faydası olmayacaktır.

Endonezya Ayakkabı Birliği Başkanı Eddy Widjanarko Nikkei’ye yaptığı açıklamada, “Kimse fayda görmezken, alıcılardan gelen talep azalacak,” dedi.

ABD, Endonezya ayakkabı ürünleri için ana ihracat noktası olmaya devam ediyor.

Widjanarko, “Geçen yıl ABD’ye yapılan ihracat, 6 milyar dolarlık toplam ihracatın %26’sını oluşturdu. Çin’e yapılan ihracat ise sadece %9’du,” dedi.

Otomobil parçaları ve elektronik bileşen üreticileri de risk altında. Taylandlı otomobil parçaları üreticisi Aapico Hitech’in CEO’su Yeap Swee Chuan, cuma günü Nikkei’ye yaptığı açıklamada tarifelerin gelecekteki iş fırsatlarının kaybına yol açacağını söyledi.

Tayland’ın ABD’ye ülkenin “milli otomobili” olarak adlandırılan kamyonetlerden çok az ihraç etmesi nedeniyle tarifelerin doğrudan etkisinin sınırlı olmasını beklediğini ancak ABD’deki otomobil üreticilerinden gelen parça siparişlerinin arttığını ve tarifelerden sonra bu talebe artık güvenilemeyeceğini söyledi.

Filtre ve diğer otomobil parçalarını ihraç eden Endonezyalı Selamat Sempurna, satışlarının yaklaşık %10’unu ABD’de gerçekleştiriyor.

Başkan Yardımcısı Ang Andri Pribadi cuma günü Nikkei’ye yaptığı açıklamada, “Biz ve ABD’deki alıcılarımız hala dikkatle çalışıyoruz ve gerekirse stratejimizi hemen yeniden düzenleyebilmeyi umuyoruz” dedi. Planlar arasında ihracat iş stratejilerini yeniden değerlendirmek, alternatif pazarlar aramak ve fiyatları daha rekabetçi hale getirmek için verimliliği artırmak yer alıyor.

ABD’ye güvenen birçok Güneydoğu Asya şirketi, düşük maliyetle ürün üretmek ve sevk etmek için bölgenin ucuz işgücü havuzunu kullanarak emek yoğun iş modelleriyle büyüdü. Yabancı işletmeler de 2000’li yıllardan bu yana Çin’de artan işgücü maliyetleri nedeniyle üretimlerini bölgeye taşıdı ve yerel şirketlere dış kaynak sağlayarak bölge ekonomilerini güçlendirdi.

Tarifelerin nihai olarak ne ölçüde uygulanacağı belirsizliğini koruyor. Vietnam ve diğer ülkeler, Washington’la bu darbeyi yumuşatabilecek anlaşmalar peşinde.

Ancak bölgedeki işçi maliyetleri ekonomiyle birlikte büyüdüğü için emek yoğun iş modeli zaten bir dönüm noktasında.

Tayland’daki bir Japon ticaret şirketinin yöneticisi, “Artan işgücü ve tarife maliyetlerini telafi etmemiz gereken bir noktadayız,” dedi.

Küresel resesyon endişelerinin artması Asya’daki bankaları vurdu

Hong Kong borsasının ticaret savaşı kaynaklı küresel satışların ortasında haftayı en kötü performans gösteren borsalardan biri olarak açmasının ardından, borsada işlem gören çok sayıda şirket hisse geri alımlarını ve yatırımcıları sakinleştirmeye yardımcı olabilecek olumlu mesajları duyurmak için çabaladı.

Nikkei Asia, hisse geri alımları, son dönemdeki güçlü performanslar ve ABD Başkanı Donald Trump’ın politikalarının etkisine dair güvenceler hakkında Hong Kong’da listelenen bir düzineden fazla şirket açıklaması tespit etti.

Bu açıklamaların hemen ardından pazartesi günü gösterge Hang Seng Endeksi %13,2 oranında düşerek şimdiye kadarki en kötü işlem günlerinden birine imza attı. Şehirdeki düşüş, Şanghay ve Shenzhen’de listelenen ağır toplardan oluşan CSI 300 gösterge endeksinin %7’den biraz daha fazla değer kaybettiği anakara piyasalarından çok daha keskin oldu.

Anakara borsalarındaki “devre kesicinin” yanı sıra, Çin’in “ulusal yatırımcı ekibinin” temel bir üyesi olan devlete ait Central Huijin Investment tarafından yapılan fiyat destekleyici bir açıklama da fark yaratmış olabilir. Central Huijin, pazartesi günkü işlem saatlerinde, anakarada listelenen hisselerden oluşan borsa yatırım fonlarının (ETF’ler) varlıklarını daha da artıracağını söyledi.

Hang Seng salı günü öğle saatlerinde %1’in üzerinde yükselirken, CSI 300 ABD’de gece boyunca yaşanan sert dalgalanmaların ardından yaklaşık %1 daha yüksek işlem gördü.

Duyurular arasında Sihuan Pharmaceutical Holdings Group’un 15 milyon hisse ya da toplam ihraç edilen hisselerin %0,2’sini satın aldığını ve bunları hazine hissesi olarak tutmayı planladığını açıklaması da yer aldı. Şirket pazartesi günkü düşüşte %15’in üzerinde değer kaybetti, ancak Yönetim Kurulu Başkanı Che Fengsheng açıklamasında geri alımın “şirketin gelecekteki gelişme beklentilerine büyük güven” gösterdiğini söyledi. Sihuan hisseleri salı sabahı işlemlerinde yatay seyretmeden önce %1’den fazla yükseldi.

Aynı saatlerde AInnovation Technology Group, CEO’su Xu Hui’nin geçtiğimiz çarşamba günü 2.267.098 adet satın almasının ardından pazartesi günü de yazılım şirketinin 233.000 adet hissesini satın aldığını duyurdu. Xu, hisselerinin bir günde %20’den fazla düşmesine rağmen şirketin gelişme beklentilerine, büyüme potansiyeline ve uzun vadeli yatırım değerine “güçlü bir güven” duyduğunu ifade etti. AInnovation salı günü %5’ten fazla toparlandı.

Haier Smart Home’da dokuz direktör ve üst düzey yönetim yetkilisi, şirketin hem Hong Kong hem de Şanghay’da işlem gören hisselerindeki paylarını artırmak için “gönüllü olarak kendi fonlarını kullanma” sözü verdi. Planlanan alımlar, Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO Li Huagang’ın 10 milyon yuanı da dahil olmak üzere toplam 41.7 milyon yuan (5.7 milyon dolar) tutarında.

Şirketin anakarada listelenen A-hisseleri pazartesi günü %10 düşerek günlük limite ulaşırken, Hong Kong’da listelenen H-hisseleri %13,5 değer kaybetti. Li açıklamasında, yönetimin hisse alım planının “yatırımcıların güvenini arttırmayı” amaçladığını söyledi. Haier Smart Home’un A-hisseleri Salı günü bir ara %3,7 yükselirken, H-hisseleri yaklaşık %5 değer kazandı.

Çin’in önde gelen kamu iktisadi teşebbüslerinin borsada işlem gören birimleri gece boyunca olumlu performans verileri sundu.

Aluminum Corporation of China ya da Chalco, ilk çeyrek net kârının bir önceki yılın aynı dönemine göre %50’den fazla artarak 3,4 milyar yuan ila 3,6 milyar yuan aralığına ulaşmasının beklendiğini söyledi.

Şirket sekreteri Ge Xiaolei, son çeyrekteki kâr artışı için “ana ürünlerin üretimindeki artışa” atıfta bulunurken, “üretim ve operasyonun normal olduğunu” belirtti ve şirketin “önemli piyasa dalgalanmalarına” yanıt olarak “endüstriyel zincir ve tedarik zincirinin güvenliğini, istikrarını ve verimliliğini sağlamak için” üretim, tedarik, nakliye, satış, araştırma ve geliştirme ve finans önlemlerini formüle ettiğini vurguladı.

Trump geçtiğimiz ay alüminyum ithalatına %25 gümrük vergisi getirdi. Chalco’nun A hisseleri salı sabahı %2’den fazla düşerken, H hisseleri yaklaşık %2 yükseldi.

Cosco Shipping Holdings, ilk çeyrek net kârının bir önceki yıla göre %73,04 artışla yaklaşık 11,6 milyar yuan olacağını açıkladı. Şirket sekreteri Xiao Junguang’a göre, dönem boyunca küresel kargo hacimlerindeki artış ve ortalama navlun fiyatlarındaki yükselişin yanı sıra, denizcilik şirketi “risklere ve zorluklara aktif bir şekilde yanıt verdiğini ve dış ortamın belirsizlikleriyle kendi gelişiminin kesinliği ile başa çıkmaya bağlı kaldığını” söyledi. Hisseleri hem anakara hem de Hong Kong borsalarında %3 ila %4 aralığında toparlandı.

Dünyanın en büyük demiryolu araç ve ekipman şirketlerinden biri olan CRRC, üç aylık net kârının bir önceki yılın üç katından fazla artarak 3,2 milyar yuana yükselmesini beklediğini söyledi. Yönetim Kurulu Başkanı Sun Yongcai, kârlılıktaki artışın “esas olarak ürün satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla artmasından kaynaklandığını” belirtti. Hong Kong’da işlem gören hisseleri salı günkü işlemlerde %8’den fazla artış gösterdi.

Devlete ait China Railway Group, pazartesi günü malzeme projeleri için açılan ihaleleri kazandığını duyurdu. Afrika’da 18.2 milyar yuan değerinde bir demiryolu inşaatı sözleşmesi de dahil olmak üzere sekiz proje 66.7 milyar yuan değerinde ya da şirketin geçen yılki faaliyet gelirinin %5.8’ini oluşturuyor.

Hong Kong yerel hükümeti ise pazartesi gecesi piyasaya sözlü destek verdi.

Şehrin 3 numaralı yetkilisi olan Mali Sekreter Paul Chan, tedirgin edici zamanlara rağmen sermayenin serbest dolaşımı temel politikasını sürdürme sözü verdi. Chan, “Piyasadaki mevcut dalgalanmanın herhangi bir sert önlem alınmasını gerektirdiğini düşünmüyoruz” dedi. Yine de Trump’ın gümrük vergilerinin etkisinin “gelecekte kaçınılmaz olarak piyasa oynaklığını artıracağı” uyarısında bulundu.

Çin’den Trump’ın %50 ek gümrük vergisi tehdidine yanıt: ‘Sonuna kadar mücadele ederiz’